III
Với một người chưa vướng víu gì về đường vợ con như Tuấn thì một tuần nghỉ ở nhà là quá đủ. Anh không dám nói với mẹ là mình lại chuẩn bị ra trận. Một đưá con hy sinh và một đứa con thương tích đầy mình cũng để mẹ hiểu thế nào là mặt trận rồi. Vì vậy, anh cố tạo ra cái vẻ bình thường như bất kỳ một đợt nghỉ tranh thủ nào trong hai năm qua khi anh đang còn là học sinh của học viện quân sự. Mỗi buổi sáng anh vẫn dậy sớm tập thể dục bằng cách quẩy thùng ra giếng gánh vài gánh nước về đổ vào bể chứa, trong khi cô em gái của anh la hét dựng mấy đứa cháu dậy học bài và bà chị dâu thì loay hoay thổi nấu dưới bếp. Mẹ cũng thường dậy vào lúc ấy. Sau khi ra “bản thông báo thời tiết”, căn cứ vào các khớp xương, mẹ bắt tay vào công việc đầu tiên trong ngày. Với chiếc chổi bằng lá cọ trên tay, mẹ quét la quét liệt từ trong sân nhà ra ngoài ngõ xóm. Sau khi hoàn thành công việc vệ sinh ấy, mẹ trở vào mở cửa chuồng ga, tung ra sân vài nắm thóc lép và bắt đầu “điểm binh”. Lâu nay mẹ thường không mấy khi đếm một lượt mà chính xác số gà của mình, cứ đếm được nửa chừng mẹ lại lẫn. Loay hoay mãi, có khi tới lúc đàn gà tinh quái đã” dùng xong điểm tâm” và bắt đầu tản ra đi kiểm ăn, mẹ vẫn chưa đếm xong số gà của mình. Mẹ đã lẫn, đó là dấu hiệu chắc chắn nhất của tuổi tác.
Mấy ngày này đàn gà của mẹ đang trải qua một cơn tai biến! Cứ vài hôm đội nguc của chúng lại vắng đi một hai chú, tùy theo tình hình sức khỏe của anh con trai mà bà luôn lo lắng và số khách mà nó thường kéo về bất kỳ lúc nào. Tuy vậy trong đội ngũ đông đảo những con vậ hiến sinh ấy có bốn con gà trống thiến luôn được bà đảm bảo an toàn. Bốn con gà trống thiến ấy phải luôn trong tình trạng sẵn sàng để đến một ngày nào đó sẽ được mẹ hạ lệnh đưa đến cái nhà nào có người con gái mà mẹ sẽ gọi là con dâu của mẹ! Nhưng tơi ngày hôm nay, điều đó chưa xảy ra. Đã bao lâu Tuấn nhận ra tiếng thở dài của mẹ mỗi khi nhìn thấy bốn tên gà trống đỏm đáng và béo tốt kia đi lại nghênh ngang trong sân nhà. Có lần bà bỗng dưng nổi đóa vung cán chổi lên định choảng cho bốn anh chàng vô duyên ấy một trận, tuồng như chỉ vì “bốn chàng ngự lâm” ấy mà con trai bà chưa lấy được vợ vậy. Lâu nay bà thôi không thúc giục anh nữa, nhưng trong thâm tâm, anh biết mẹ vẫn đang chờ đợi và hy vọng mình sẽ có cơ hội để lo bề gia thất cho đứa con trai của mình trước khi nhắm mắt xuôi tay. Hiểu được tâm trạng đó của mẹ, Tuấn vô cùng ân hận. Anh cũng đã cố gắng để làm vừa lòng mẹ, nhưng chưa có cơ hội nào. Anh không muốn lặp lại những sai lầm có tính chất tương đối phổ biến của những chiến sĩ từ mặt trận trở về, vội vàng cưới đại một cô gái nào đó, để rồi chỉ sau tuần trăng mật là bắt đầu có sự trục trặc. Nhưng hai năm trời chẳng lẽ còn là ít để anh có thể tiến hành một cuộc lựa chọn? Nhưng mẹ có thể sẽ tha thứ cho anh nếu mẹ hiểu rằng hai năm đó là hai năm anh vật lộn với mối tình của mình, và cuối cùng đã chịu thất bại. Hảo đã đi lấy chồng hồi đầu năm nay. Lá thư dài dòng mà cô viết cho anh trước ngày cưới vẫn còn nằm trong ba lô của anh. Anh định đốt đi mấy lần mà không đang tâm. Dù sao đó cũng là những kỉ niệm cuối cùng về Hảo. Sáng nay, khi tổ chức một cuộc tuyển chọn những gì mang theo ra trận lần này, anh đã để ra một tiếng đồng hồ để nghiền ngẫm lại bức thư ấy.
Nó như thế này,
]Anh Tuấn thân yêu!
Chủ nhật tuần này chúng em sẽ tổ chức lễ thành hôn. Em biết, nếu em mời thì nhất định anh sẽ về. Nhưng em không muốn đặt anh vào một tình huống khó xử, mặc dù em biết anh vốn không sợ bất kì một tình huống hiểm hóc nào của cuộc đời. Anh cho em xin lỗi về việc này.
Cho đến tận lúc này, khi em sắp lấy chồng, em vẫn không hiểu thực ra thì vì sao chúng lại ta phải chia tay nhau? Em đã chờ đợi anh hơn chục năm trời. Còn anh thì đã vượt qua cái chết để về với em. Ấy thể mà đến khi tưởng chừng như không còn điều gì ngăn trở chúng ta nữa thì chúng ta lại không thể cùng nhau xây dựng hạnh phúc gia đình. Anh cũng biết rõ rằng, cho tới lúc đó trong trái tim em ngoài hình bóng của anh chưa có hình bóng một người con trai nào khác. Nhưng có lẽ trong bấy nhiêu năm em xa anh, hình bóng người con trai mà em ấp ủ lại không phải lại không phải cái người mà em đã gặp lại sau hơn mười năm xa cách. Tuấn mà em hằng yêu, chẳng lẽ lại không phải là anh! Em ngỡ ngàng biết bao khi gặp lại anh. Lúc đầu em tự giải thích rằng: có lẽ vì chúng mình xa nhau quá lâu, nên khi gặp lại nhau còn ngỡ ngàng. Thời gian sẽ giúp em hiểu anh. Sẽ giúp em tìm lại hình bóng của Tuấn ngày nào mà em hằng ấp ủ. Nhưng điều đó đã không xảy ra. Anh như đã là một người con trai khác, cũng đẹp đẽ, cao thượng, nhưng là một kiểu đẹp đẽ và cao thượng hoàn toàn khác với con người mà em vẫn hằng nhớ thương. Và em cũng nhận ra sự ngỡ ngàng ấy trong anh. Có lẽ chính anh cũng đã từng tự hỏi:”liệu cái cô kỹ sư này có phải chính là cô Hảo mà ngày xưa mình đã từng yêu hay không?”. Hơn mười năm qua, cái cô gái mà anh hằng thương nhớ đâu có phải là cái cô kỹ sư kênh kiệu này? Thú nhận với em đi. Chính anh cũng đã từng trải qua những cơn dằn vặt như thế và cũng hy vọng thời gian sẽ bóc đi cái vỏ ngoài của quả thị để trả lại cho anh cô Tấm ngày nào. Nhưng điều kỳ diệu đó đã không xảy ra, phải không anh? Chúng ta đã cố dành nhiều thời gian để hẹn hò, gặp gỡ, trao đổi. Nhưng thật đáng buồn khi mà càng gần nhau chúng ta lại thấy khó mà có thể hòa hợp được. Điều gì đã xảy ra vậy? Em cũng không biết nữa. Đã có lúc em tự hỏi: hay vì em sống ở nước ngoài quá lâu, đã hấp thụ một lối sống khác, một quan niệm khác về tình yêu, hạnh phúc? Kiểm điểm lại, em không thấy mình có lỗi. Những năm xa anh em không nghĩ đến điều gì khác hơn là gắng công học tập, để xứng đáng với anh. Và em đã làm được điều đó, em đã tốt nghiệp loại ưu, đã được kết nạp vào đảng và đã giữ được lời hứa thủy chung. Nhưng bây giờ mọi điều không còn đơn giản như em nghĩ. Càng gần anh em càng thấy rằng: chúng ta sẽ không hạnh phuc khi chung sống với nhau. Có lẽ anh còn cảm thấy điều đó rõ ràng hơn cả em. Một năm sau ngày anh từ chiến trường ra, chúng ta đã đi đến cái quyết định đau xót nhưng có lẽ là rất đúng đắn, đó là sự chia tay, hay nói đúng hơn là đừng bao giờ nghĩ tới chuyện chung sống với nhau nữa, mà như anh nói:” Hãy là những người bạn tốt của nhau mãi mãi”. Cho tới tận lúc này em vẫn không ân hận gì về quyết định đó. Em tin rằng anh cũng không hề ân hận vì đã quyết định như vậy. Chúng ta thừa nhận sự vận động không ngừng của sự vật, của cuộc đời và con người thì cũng hoàn toàn có thể tin rằng những quan niệm về tình yêu và hạnh phúc của mỗi con người cũng được thay đổi và hoàn chỉnh với năm tháng, cùng với sự từng trải và trưởng thành của mỗi con người. Mười lăm năm, một quãng thời gian bằng một phần ba cuộc đời của một con người, hoàn toàn có thể biến chúng ta thành con người khác xa với cái con người ở điểm xuất phát. A đã thành A’ và B đã trở thành B’. A và B có thể hiểu nhau và yêu nhau nhưng A’ và B’ thì chưa chắc! Điều đó thiết tưởng chẳng có gì đáng ngạc nhiên phải không anh?
Đấy, anh thấy chưa, cái cô Hảo ngày xưa đâu có rắn rỏi, quyết đoán được như vậy? Đâu có biện luận một cách rắc rối như vậy về sự đời và về tình yêu? Cô bé Hảo ngày xưa với đôi mắt to tròn luôn ngơ ngác, luôn ngạc nhiên với tất cả những gì xảy ra xung quanh nó, cái cô bé Hảo có thể khóc được vì một con bươm bướm vàng bị Tuấn vặt trụi một bên cánh và thả xuống dòng mương trước cửa trường. Có lẽ Tuấn đã yêu cô bé Hảo ấy, nhưng chưa chắc Tuấn đã có thể yêu một cô Hảo ngày ngày ngồi trước kính hiển vi và chỉ coi con bướm vàng kia là một côn trùng thuộc họ cánh phấn không hơn không kém trong bộ sưu tập ấu trùng của cô ta. Điều đó cũng không có gì đáng trách phải không Tuấn?
Cuối cùng, đây là điều quan trọng nhất Hảo muốn nói cùng anh: Biện luận một cách khoa học như vậy chỉ là để an ủi nhau để đừng nuối tiếc, oán giận nhau mà thôi. Cái sự so sánh toán học kia có vẻ đúng đắn nếu không tính đến những khả năng kì diệu của trái tim con người.
Cầu mong anh mạnh khỏe, dồi dào nghị lực để vượt qua mọi trở ngại trên con đường mà anh đã chọn.
Hảo của anh.
Anh còn nhớ rõ những phản ứng xảy ra tron lòng mình vào cái giây phút hệ trọng khi anh lần đầu tiên đọc những dòng thư ấy. Đó là một trạng thái tâm lý thật khó phân tích: một chút chua chát, nuối tiếc, một hơi thở phào nhẹ nhõm, một nỗi dằn vặt và cuối cùng là sự chấp nhận thụ động. Sau đó vài ba ngày khi tinh thần anh đã cân bằng, lý trí anh đã sáng suốt, anh mới thử bắt đầu phân tích lại sự việc. Trước hết, anh lấy làm mừng vì trong lòng mình không gợn lên một chút oán hận, tiếp theo anh cảm thấy xấu hổ trước sự thẳng thắn của Hảo. Cô ấy đã không che dấu sự thật, một sự thật khó nắm bắt vì nó ẩn xâu trong lòng người và được ngụy trang bằng hàng rào của kỷ niệm, bằng cả sự tế nhị và lòng tự trọng. Anh đã không đủ dũng cảm để nói lên sự thật ấy.
Hảo đã đón anh về như tất cả những người yêu đã chung thủy đợi chờ khoảnh khắc hơn chục năm trời. Thoạt đầu dường như mọi việc đều tốt đẹp, đều trôi chảy. Niềm vui xum họp đã lấn át tất cả. Anh chỉ thấy Hảo cao lớn hơn, xinh đẹp hơn, tự chủ hơn. Còn anh… Có lẽ… có lẽ anh đã xử sự rất dở. Anh lúng túng vụng về và nói năng lộn xộn như một cậu học trò không thuộc bài. Nhưng nếu như Hảo không xuất hiện, không ào đến vào đúng cái lúc ấy…?Vào đúng cái giây phút anh đang ngụp lặn trong những dòng nước mắt và trong những câu hỏi không đầu không cuối của mẹ. Giá như lúc ấy mấy cái cúc áo ngực của anh không bung ra. Và mẹ, với anh mắt tinh tường chỉ những người mẹ mới có đã kịp nhận thất những mảnh sẹo napan trên ngực con. Với quyền năng của người mẹ, mẹ đã làm cái việc mà bất kì người mẹ nào cũng sẽ làm trong những trường hợp như thế - Mẹ lao tới lật tung hàng cúc áo trên người con rồi vừa khóc vừa xem xét tỉ mỉ tất cả những gì mà cuộc chiến tranh đã in dấu trên người con, hệt như ngày xưa mẹ vẫn thường làm sau mỗi buổi con đi thả trâu về. Con là một đứa trẻ nghịch ngợm, điều đó thì quá rõ. Vì thế, không mấy buổi chiều ở bãi thả trâu về mẹ không phải lột áo con ra để lấy các loại dầu mà xoa lên những vết bầm tím. Việc đó quen thuộc với con tới nỗi khi vào bộ đội, được đi học trinh sát, sau mỗi buổi đi học võ thật về con cũng phải dùng các loại dầu mà mẹ đã gói sẵn cho con mang theo hôm lên đường nhập ngũ để xoa bóp. Mẹ biết chắc rằng sẽ có lúc con phải dùng tới, vì trong thâm tâm, mẹ luôn nghĩ con trai mẹ là một đứa trẻ nghịch ngợm. Cuối cùng sau bao năm trời xa mẹ đi “đùa giỡn” với tử thần trở về, con cũng mang về cho mẹ những vết bầm dập. Những vết bầm dập mà con thu lượm được trong cuộc này vượt xa sức tưởng tượng của mẹ. Vì thưa mẹ, bãi chiến trường hoàn toàn khác xa với bãi thả trâu của lũ trẻ làng ta. Bời vậy, con đã thấy ánh mắt mẹ lạc đi, khuôn mặt già nua của mẹ nhăn nhúm lại, tiếng mẹ thốt lên nghẹn ngào :”Con ơi, đến nông nỗi này cơ ư?”
Con lặng lẽ cúi đầu như một đứa trẻ có lỗi. Nhưng con bỗng ngẩng vụt khi chợt nghe tiếng kêu thảng thốt của Hảo. Và, trong một khoảnh khắc con đã kịp nhận ra cái rùng mình của cô ấy. Những vết sẹo trên cơ thể con bỗng chợt nóng rực lên.
Từ giây phút ấy A đã trở thành A’ và B đã trở thành B’.
Từ giây khắc đó sự việc diễn ra như nó phải diễn ra. Đã bao lần chúng ta đi bên nhau, ngồi bên nhau. Nhưng thật lạ lùng, cứ mỗi lần ánh mắt em dừng trên thân thể anh là những mảng sẹo napan lại nóng rực lên. Chính vì thế mà khi ở bên em, anh không còn là anh nữa. Những ánh mắt nồng say, những ý nghĩ sâu sắc, những lời nói nhiệt tình ấm áp cũng biến đi đâu mất. Anh ngượng ngùng, lúng túng và chịu đựng, anh chỉ còn như là một cái vỏ của một anh chàng Tuấn nào đó. Dần dần anh đã trở nên nhạt nhẽo, xa lại với em.
A đã thành A’ và B đã thành B’.
Có một lần em lần lên nút áo ngực anh, em đòi được xem “nó ra làm sao”, em hoàn toàn có quyền như thế. Nhưng anh đã giãy nẩy lên và từ chối một cách thô bạo. Từ đó em không bao giờ lập lại yêu cầu đó nữa. Có lẽ, mọi sai lầm bắt đầu từ đây chăng? Nếu anh cứ để em nhìn thẳng vào sự thật thì biết đâu chúng ta có thể có cơ hội hiểu nhau? Biết đâu anh đã có thể tin rằng, cái rùng mình của Hảo không phải là sự kinh tởm trước một mảng da thịt bị tàn phá một cách gớm ghiếc mà rất có thể chỉ là sự hoảng hốt, đau xót. Mặc cảm đã đánh lừa anh, đã biến anh thành một con người hoàn toàn khác trước Hảo. Từ đó, những khi tiếp xúc với anh, em chỉ còn nhìn thấy một con người nhạt nhẽo, thiếu tự chủ và đôi khi còn thô bạo nữa. Ôi, mới biết quá trình tự hoàn thiện mình của mỗi con người mới khó khăn làm sao?
Trong nhà chỉ có chị Dung là người hiểu biết mọi tâm sự của Tuấn. Chị đã tìm được cách mời mẹ sang chơi bên quê mẹ đẻ của mình vào đúng hôm nhà Hảo đón dâu. Còn chị, suốt ngày hôm đó luôn có mặt trong số những người tận tụy nhất phục vụ cho đám cưới của Hảo. Bằng tất cả sự tinh tế của phụ nữ, chị đã làm cho gia đình Hảo và bà con hàng xóm hiểu rằng, cái việc Hảo không trở thành vợ của chú Tuấn cũng chỉ là việc bình thường, không vì thế mà tình thân giữa hai gia đình bị sứt mẻ. Khi biết được việc làm ấy, Tuấn vô cùng cảm động và biết ơn bà chị dâu góa bụa của mình.
Tháng trước chị vừa vào thăm mộ anh ở nghĩa trang Trường Sơn. Khi trở về chị mang theo một lô ảnh, hăm hở mang ra cho cả nhà xem. Đó là những tấm ảnh chị chụp bên mộ anh trong cái nghĩa trang vĩ đại đó. Những tấm ảnh ấy như một liều thuốc an thần đối với mẹ, mẹ đã hài lòng khi biết con mẹ được an nghỉ tròn sự quây quần của đồng đội, đồng chí. Những ngôi mộ lớp lớp như những ngôi nhà san sát trong một khu phố nhỏ đông đúc. Những người còn sống bao giờ cũng lo người chết sẽ cô đơn, hiu quạnh. Những còn bản thân những người sống? Còn chị Dung? Anh mất năm bảy mươi hai, khi ấy chị mới tròn ba mươi tuổi. Ba đứa con nhỏ đã níu chân chị, khiến chị không thể nghĩ đến chuyện đi bước nữa. Điều tai hại là chị vẫn còn xinh đẹp, xinh đẹp cho đến tận hôm nay. So với những gì mà chị phải chịu đựng, phải vượt qua, cái gọi là “nỗi bất hạnh” của anh chỉ như một vết gai cào trước một vết thương luôn rỉ máu. Vậy thì anh không có lý do gì để mà buồn, ngay cả khi nhìn thấy những con gà trống thiến thỉnh thoảng lại nghễu nghện diễu qua trước mặt anh với cái vẻ nghênh ngáo, ranh mãnh như muốn diễu cợt anh vậy.
Hết chương I. |