[Tiểu Thuyết - Xuất Bản] Emma | Jane Austen

connhenxanh

Chương 3

Lời giải thích với anh Knightley làm cho Emma khá vui. Đấy là một trong những hồi tưởng dễ chịu về buổi dạ vũ của cô khi đi dạo trong khu vườn sáng hôm sau. Cô rất lấy làm hài lòng vì ah Knightley và cô đã thấu hiểu giống nhau về vợ chồng Elton. Những nhận xét của anh và cô về cả hai vợ chồng đều khá giống nhau, còn lời khen ngợi anh dành cho Harriet và việc anh nhân nhượng với cô đều khiến cho cô cảm kích. Thái độ xấc xược của vợ chồng Elton – vốn có thể huỷ hoại của buổi tối vui vẻ của cô – lại là nguyên nhân dẫn đến sự hài lòng tột bậc.
Bây giờ cô mong đợi một kết quả có hậu khác: xoá tan niềm mê đắm của Harriet. Cô có niềm tin mạnh mẽ, theo cách Harriet nói về sự việc khi hai người rời phòng khiêu vũ. Đấy như thể là bất chợt cô bé đã thức tỉnh và thấy anh Elton không phải là người tốt như trước đây cô hằng tin tưởng. Cơn sốt đã qua đi, bây giờ Emma không còn sợ nhịp tim đập loạn cuồng vì thói tử tế nhưng gây tổn thương. Cô mong cảm nghĩ xấu xa của vợ chồng Elton là duyên cớ để rèn luyện tinh thần cho cô bé quên hẳn anh ta. Harriet có lý trí, Frank Churchill không yêu cô lắm, còn anh Knightley không còn muốn tranh cãi về cô, quả là một mùa hè hạnh phúc đang chào đón Emma phía trước!
Sáng nay Emma sẽ không gặp Frank Churchill. Anh đã bảo cô rằng anh không thể đến Hartfield vì phải trở về nhà. Cô không thấy buồn về việc này.
Sau khi suy ngẫm mọi điều và ổn định tâm tư, với tinh thần sảng khoái Emma vừa bước quay về nhà để lo chăm sóc hai đứa trẻ và ông bố thì cánh cổng mở ra, hai người, mà cô không hề trông đợi đi với nhau, bây giờ đang đi vào: Frank Churchill với Harriet đi tựa bên anh – đúng là Harriet! Chỉ thoáng nhìn, chỉ thoáng nhìn, cô thấy ngay là đã xảy ra chuyện  bất thường. Harriet trông nhợt nhạt và sợ hãi, còn anh đang trấn an cô bé. Ba người bước vào nhà, rồi Harriet lập tức đổ người xuống một chiếc ghế và ngất xỉu.
Một người ngất xỉu thì phải được giúp hồi tỉnh , có câu hỏi thì phải có câu trả lời, có sự ngạc nhiên thì phải có lời giải thích. Những vụ việc như thế là đáng để ý nhưng không thể cứ gay cấn mãi. Chỉ cần vài phút là cũng đủ cho Emma nhận ra toàn bộ sự việc.
Cô Bickerton – là người cũng ở trọ nhà bà Goddard  và cũng đến dự dạ vũ – cùng với cô Smith đi tản bộ dọc theo một con đường. Đấy là đường Richmond, bình thường an toàn vì có người qua lại, nhưng lần này dẫn họ đến sự cố. Khoảng gần một cây số khỏi Highbury, con đường thình lình rẽ ngoặt và có nhiều bóng tối vì có hai hàng cây hai bên, một đoạn dài ở nơi đây ít người qua lại. Khi hai cô gái trẻ bước thêm một đoạn, bất chợt họ nhìn thấy cách một quãng không xa lắm phía trước là một nhóm người Bohemien. Một đứa trẻ trong bọn họ tiến đến hai cô để xin tiền. Vì quá sợ hãi, cô Bickerton thét lên một tiếng, kêu Harriet chạy theo cô , chạy lên một triền dốc, qua một hàng rào cây rồi cố tìm đường tắt trở về Highbury. Nhưng Harriet tội nghiệp chạy theo không kịp. Sau buổi khiêu vũ chân cô đã bị chuột rút, và khi cô cố chạy lên triền dốc, chứng chuột rút lại tái phát khiến cô phải đứng lại trong nỗi sợ hãi tột  cùng.
Nếu hai cô gái trẻ có can đảm hơn thì không rõ nhóm người kia sẽ làm được gì, nhưng họ không muốn bỏ qua cho cô gái yếu đuối. Khoảng năm, sáu đứa trẻ xông đến, dẫn đầu là một phụ nữ rắn chắc và một đứa con trai to khoẻ. Tất cả đều hăm hở và xấc xược qua dáng vẻ, tuy không hẳn qua lời nói. Càng sợ hãi, Harriet lập tức hứa cho họ tiền, mở ví ra lấy một đồng tiền đưa cho họ, rồi van xin họ đừng lấy thêm hoặc làm hại cô. Rồi cô cố bước đi tuy còn chậm chạp, nhưng vẻ sợ hãi và ví tiền của cô khiến cho đám người ham muốn thêm. Họ đi theo cô, đúng ra là bao vây cô, đòi thêm tiền.
Giữa lúc ấy, anh Frank Churchill tìm ra cô, cô đang run rẩy và van xin, còn đám người ồn ào và xấc xược. Nhờ một tình cờ may mắn, anh rời Highbury muộn, vì thế có cơ hội đến cứu giúp cô trong giây phút khủng hoảng này. Buổi sáng trời đẹp khiến cho anh nảy ra ý muốn đi dạo, nên anh cho người đánh xe đến đón anh ở một con đường khác, cách Highbury khoảng vài cây số. Đêm trước anh đã mượn chị Bates cái kéo mà quên trả lại nên anh phải mang đến nhà chị, vào chơi ít phút. Vì thế anh bị muộn so với thời gian đã định. Vì anh đi bộ, đám người kia đã trông thấy anh khi anh đến gần. Nỗi sợ hãi mà người phụ nữ rắn chắc và đứa con trai gây ra cho Harriet bây giờ đảo ngược. Sự xuất hiện của anh khiến cho họ kinh hoàng tột độ mà bỏ chạy. Harriet tha thiết níu lấy cánh tay anh, hầu như không thốt nên lời, chỉ gắng sự bước về Hartfield. Chính là anh có ý tưởng dẫn cô đến Hartfield, anh không nghĩ ra nơi nào thích hợp hơn.
Đấy là nội dung vụ việc, theo lời anh và Harriet tường thuật khi cô đã hoàn hồn. Anh chỉ có thể nán lại trong chốclát để chắc chắn Harriet không có hề gì, anh phải ra đi vì đã bị chậm trễ. Emma nhờ anh nhắn cho bà Goddard biết Harriet được bình yên. Còn nhớ bà là láng giềng của anh Knightley, anh ra đi sau khi Emma đã cảm tạ anh nồng nàn vì bạn cô và vì cô.
Một cuộc phiêu lưu như thế - một thanh niên sáng giá và một thiếu nữ dễ thương gặp nhau theo cách như thế - hẳn mang đến cho con tim lạnh lùng nhất và đầu óc trung kiên nhất vài ý nghĩ nào đấy. Cuối cùng thì Emma đã nghĩ như thế. Liệu một nhà ngôn ngữ học nào, thậm chí một nhà tóan học nào đã từng trông thấy như cô, đã từng chứng kiến hai người bên nhau và nghe họ kể lại, mà không nghĩ hoàn cảnh đã đẩy đưa cho hai người đến bên nhau ? Liệu có một người khéo tưởng tượng nào – như cô – lại không suy đóan và vẽ vời thêm! Đặc biệt là khi đầu óc cô đã định hình những suy đoán như thế.
Quả là một chuyện lạ lùng! Emma không nhớ đã từng có sự cố như thế này xảy ra cho bất kỳ phụ nữ trẻ nào trong vùng, không hề có sự chạm trán, không hề có nỗi e sợ về một chuyện như thế. Bây giờ, sự cố lại xảy ra với chính thiếu nữ ấy, đúng vào giờ phút ấy, khi chính thanh niên ấy tình cờ đi qua mà cứu thoát cô bé! Đúng thật là chuyện lạ lùng! Emma càng có ấn tượng hơn khi biết được trạng thái tinh thần của mỗi người trong thời khắc ấy. Anh đang muốn củng cố ý tình của anh đối với cô bé, còn cô bé đang hồi phục sau cơn điên cuồng vì anh Elton. Có vẻ như mọi chuyện đã tụ hội để tạo nên kết quả mãn nguyện nhất. Chắc chắn là vụ việc sẽ đưa đẩy hai người đến gần nhau thêm.
Trong vòng vài phút cô hỏi chuyện anh trong lúc Harriet còn đang bấn loạn, anh kể về nỗi sợ hãi của cô bé, vẻ ngây thơ của cô bé, vẻ tha thiết của bé khi nắm lấy cánh tay anh, với ý thức vừa buồn cười vừa thích thú. Sau khi Harriet thuật lại câu chuyện, anh thốt lời khinh thường hành động điên rồ đáng ghét của cô Bickerton, tuy nhiên, mọi việc đều diễn ra theo cách tự nhiên, không có gì thúc đẩy hoặc trợ giúp thêm. Emma không hề có động thái nào và cũng không có ẩn ý gì. Không cần, vì đã có đủ sự can thiệp từ bên ngoài. Sự việc tự nó thế là không phải tệ. Còn hơn là điều mơ ước. Emma sẽ không phải thúc đẩy gì thêm.
Chủ định đầu tiên của Emma là Hy Lạp cho ông bố biết gì về chuyện này vì cô hiểu rõ sẽ gây lo lắng cho ông, nhưng cuối cùng cô thấy không thể giấu giếm được. Chỉ trong vòng nửa tiếng đồng hồ, cả Highbury đều biết chuyện. Đấy là tin gay cấn mà người lắm lời thích bàn tán nhất – giới trẻ và giới hạ lưu. Chẳng bao lâu, bọn trẻ và bọn gia nhân trong vùng đều lấy làm hào hứng về câu chuyện hãi hùng. Nhóm người Bohemien đã trùm lấp tin tức về buổi dạ vũ. Ông Woodhouse tội nghiệp run rẩy, và đúng như Emma đã đoán trước, ông nhất quyết bắt mọi người phải hứa đừng bao giờ đi qua khỏi hàng rào dậu nữa. Ông lấy làm mãn nguyện khi cả nghĩ được nhiều người hỏi han đến ông, đến cô Woodhouse (vì lẽ láng giềng ông biết ông thích được hỏi han) cũng như cô Smith. Ông lấy làm vui mà trả lời họ rằng tất cả nhà ông đều bình thường. Emma biết sự thật không hẳn như thế, cô thì hoàn toàn bình thường nhưng Harriet thì không. Nhưng Emma không ngắt lời ông bố. Cô có tình trạng sức khoẻ không được phấn khởi đối với con gái của một ông bố như thế bởi vì cô ít khi biết đau yếu là như thế nào, và nếu ông không vẽ chuyện cô đau yếu thì không ai hỏi han đến cô.
Nhóm người Bohemien không  đợi cho công lý ra tay, mà vội vã bỏ đi nơi khác. Các cô gái trẻ của Highbury có thể đi ra ngoài đường an toàn trước khi kịp hốt hoảng vì  câu chuyện kia. Chẳng bao lâu, cả vụ việc chìm dần trong quên lãng ngoại trừ đối với Emma và hai đứa cháu của cô. Trong trí tưởng tượng của cô sự việc vẫn còn tồn đọng. Henry và John mỗi ngày đều hỏi han về câu chuyện của Harriet và nhóm người Bohemien, vẫn kiên quyết bắt  bẻ nếu cô thay đổi một chi tiết nhỏ nhặt so với lời kể ban đầu .

connhenxanh

Chương 4

Một buổi sáng ít ngày sau cuộc phiêu lưu, Harriet đến thăm Emma với một cái gói nhỏ trên tay. Sau một chút do dự, cô bé bắt đầu:
-       Chị Woodhouse, nếu chị rảnh rỗi, em có chuyện này muốn kể cho chị nghe như là một lời tự thú, và rồi vụ việc sẽ chóng qua.
Emma rất ngạc nhiên, nhưng yêu cầu cô bé nói ra. Cộng thêm vào câu nói, Harriet lộ vẻ nghiêm túc khiến Emma chuẩn bị tinh thần cho chuyện gì đấy khác thường.
Harriet tiếp:
-       Em có bổn phận – và cũng có ý muốn – không giấu giếm gì với chị về chuyện này. Khi em thấy vui mà thay đổi thành một con người khác theo một khía cạnh, lẽ tự nhiên là chị sẽ hài lòng nếu biết thế. Em không muốn nói quá mức cần thiết. Em quá xấu hổ vì mình đã nản chí, và em nghì chị hiểu cho em.
Emma nói:
-       Đúng, chị mong là chị hiểu em.
Harriet nói một cách nồng ấm:
-       Làm thế nào mà trong thời gian dài em đã vọng tưởng! đấy như là một cơn điên rồ! bây giờ em không thấy có gì đặc biệt nơi anh ấy, em không màng có được gặp anh ấy hay không – trong hai điều thì em thà không gặp anh ấy – và thật tình là em muốn đi đâu đấy để xa lánh anh. Nhưng em không hề ghen tức với vợ anh ấy, em không nguỡng mộ hoặc đố kỵ với cô. Em nhìn nhận là cô ấy rất quyến rũ và còn hơn thế nữa, nhưng em nghĩ cô ấy là người cáu bẳn và khó thương. Em sẽ không bao giờ quên ánh mắt của cô ta tối hôm nọ! tuy nhiên, chị Woodhouse ạ, em không hề mong chuyện gì xấu xảy đến cho cô ấy. Không, hãy để cho hai người sống hạnh phúc bên nhau mãi, em sẽ không có phút giây nào đau đớn nữa. Và để cho chị tin rằng em nói sự thật, bây giờ em sẽ phá huỷ cái mà em không  bao giờ được giữ, mà đáng lẽ ra em nên phá huỷ từ lâu..Em biết rõ điều này…
Cô đỏ ửng mặt, nói tiếp:
-       Tuy nhiên, bây giờ em sẽ huỷ tất cả, và em muốn làm trước mặt chị để cho chị thấy bây giờ em đã có lý do như thế nào. Chị có biết cái gói này đựng gì không?
-       Chị không hề biết. Anh ấy có từng tặng quà gì cho em không?
-       Không. Em không thể gọi đó là quà, nhưng đó là những món mà một thời em rất trân trọng.
Harriet đưa cái gói và Emma đọc hàng chữ Những món quý giá nhất  trên nắp hộp. Emma càng thêm tò mò. Harriet mở giấy gói, trong khi Emma vô cùng sốt ruột. Giữa lớp giấy bạc là chiếc hộp đựng quả bằng gỗ quý khảm hoa văn. Harriet mở chiếc hộp ra, bên trong được lót bằng một lớp vải mềm, nhưng ngoài lớp vải mềm này, Emma chỉ thấy một mảnh băng dính nhỏ.
Harriet nói:
-       Bây giờ chị phải nhớ lại.
-       Không, thật tình chị không nhớ.
-       Trời ơi! Em không hề nghĩ chị có thể quên chuyện đã xảy ra trong gian phòng ấy về mảnh băng dính, một trong những lần cuối cùng chúng ta gặp nhau ở đấy. Chuyện này xảy ra vài ngày trước khi em bị đau họng, trước khi hai vợ chồng Knightley đến – em nghĩ vào cùng buổi tối ấy. Anh ấy bị đứt tay vì con dao nhíp mới của chị, và chị khuyên dùng băng dính, chị có nhớ không? Nhưng vì chị không có băng dính bên mình mà biết em có, nên chị muốn em cho anh ấy. Thế là em lấy băng dính của em ra, cắt cho anh ấy một mảnh, nhưng vì mảnh ấy quá lớn, anh ấy cắt cho nhỏ và nghịch ngợm một hồi với mảnh còn lại trước khi trả lại cho em. Và rồi, vì điên rồ em đã giữ mảnh băng dính ấy như là bảo vật, nên em giữ lấy mà không bao giờ dùng đến, thỉnh thoảng mang ra xem mà lấy làm thích thú lắm.
Đưa bàn tay lên che mặt, nhảy dựng lên, Emma thốt lên:
-       Harriet yêu dấu của chị, em làm cho chị lấy làm xấu hổ về mình. Chị có nhớ không hả? Có, bây giờ chị nhớ ra rồi, nhớ ra tất cả ngoại trừ việc em giữ lại món kỷ niệm này. Trước giờ chị không biết gì về việc này, nhưng chị nhớ việc đứt tay, rồi chị khuyên nên dùng băng dính, rồi nói chị không có băng dính bên mình! Ôi, tội lỗi của chị! Tội lỗi của chị! trong túi chị có sẵn nhiều băng dính! Một trong những trò lừa vô tâm của chị! chị đáng phải xấu hổ cả đời.
Emma ngồi xuống, nói tiếp:
-       À, em kể tiếp đi, còn chuyện gì nữa?
-       Đúng là chị không có băng dính bên mình sao? Em không  bao giờ nghi ngờ việc này, chị hành động rất tự nhiên.
Emma nói:
-       Thế là em thật sự dùng mảnh băng dính này để chăm sóc anh ấy!
Bây giờ bình tĩnh lại sau nỗi xấu hổ, cô cảm thấy vừa ngạc nhiên vừa buồn cười. Và cô thầm nghĩ "Chúa tôi! Mình chưa hề nghĩ đến việc gìn giữ mảnh băng dính mà Frank Churchill đã vứt bỏ! mình không bao giờ được như thế này".
Harriet trở lại với chiếc hộp:
-       Này, đây là một món khác còn quý hơn, ý em nói là đáng quý lúc trước , bởi vì không như mảnh băng dính, có lúc nó thuộc về anh ấy.
Emma nôn nóng muốn xem món gì quý giá hơn. Đấy là một mẩu bút chì, đoạn không có ruột chì nào.
Harriet nói:
-       Đấy là cây bút chì của anh ấy. Chị có nhớ buổi sáng đó không? Không, em dám nói chị không nhớ. Nhưng một buổi sáng – mà em đã quên chính xác là ngày nào – có lẽ đấy là thứ ba hay thứ tư trước buổi sáng đó, anh ấy muốn ghi chép trong quyển sổ tay của anh về bia vân sam. Anh Knightley đã nói với anh ấy về cách nấu bia vân sam, nên anh ấy muốn ghi chép lại, nhưng khi anh rút cây bút chì của anh ấy ra thì chỉ còn chút ruột chì, anh ấy cố gọt nhưng không được, nên chị cho anh ấy mượn cây bút chì khác, còn cây bút của anh ấy thì bị bỏ lăn lóc trên bàn như là vật phế thải. Nhưng em để ý đến, và khi có cơ hội em thu lấy, từ lúc đó em vẫn giữ nó bên mình.
Emma lên tiếng:
-       Chị nhớ ra rồi, chị nhớ rất rõ. Nói về bia vân sam..Ôi chao, đúng. Anh Knightley và chị đều nói thích uống loại bia này, và có vẻ như anh Elton quyết chí muốn học cách nấu bia. Chị nhớ rất rõ. Dừng lại, anh Knightley đang đứng ở ngay đây, phải không? Chị nghĩ anh ấy đứng ở ngay đây.
-       Em không rõ. Em không nhớ. Anh Elton đang đứng ở đây, em còn nhớ, gần chỗ của em bây giờ.
-       Em kể tiếp đi.
-       Ôi trời! Chỉ có thế. Em không còn gì cho chị xem hoặc kể cho chị nghe, ngoại trừ là bây giờ em định mang cả hai thứ đi đốt, và em mong chị thấy em làm việc này.
-       Harriet tội nghiệp của chị! em thật sự có vui không khi trân trọng gìn giữ hai món này?
-       Có, em khờ khạo thế nào ấy! nhưng bây giờ em xấu hổ, em mong có thể quên đi sự dễ dàng như cách em mang đi đốt. Chị biết đấy, em thật là sai lầm mà giữ mãi các kỷ vật sau khi anh ấy đã kết hôn. Em biết mình sai lầm, nhưng đã không đủ quyết đoán để rời xa những kỷ vật ấy.
-       Nhưng, Harriet này, có cần thiết phải đốt mảnh băng dính không? Chị không nói gì về mẩu bút chì, nhưng mảnh băng dính có thể còn hữu dụng.
Harriet đáp:
-       Em sẽ lấy làm vui mà đốt. Em khó chịu khi nhìn thấy nó. Em phải tống khứ mọi thứ. Thế là xong, thế là đến hồi kết thúc về anh Elton! Cảm ơn trời đất!
Emma nghĩ thầm "Còn khi nào đến hồi khởi đầu về anh Churchill?"
Ngay sau đấy, cô có lý do để tin rằng đã có hồi khởi đầu . Dù không ức đóan, cô vẫn tin rằng nhóm người Bohemien đã tạo ra hồi khởi đầu cho Harriet. Khoảng nửa tháng sau vụ kia, đã có lời giải thích đầy đủ, dù là không do chủ ý. Vào lúc này, Emma không nghĩ đến việc giải thích, khiến cho tin tức cô nhận được càng thêm giá trị. Trong câu chuyện phiếm, cô chỉ nói "Này, Harriet, khi nào em kết hôn, chị khuyên em làm thế này và thế này", rồi không suy nghĩ gì nữa. Sau một phút im lặng, cô nghe Harriet nói với giọng thật nghiêm chỉnh:
-       Em sẽ chẳng bao giờ kết hôn.
Emma ngước nhìn và lập tức nhận ra thái độ của cô bé. Sau một khoảnh khắc cô tự liệu có nên để ý đến câu nói ấy hay không, rồi cô trả lời:
-       Chẳng bao giờ kết hôn! Đấy là một chủ định mới mẻ.
-       Đấy là chủ định mà em sẽ không bao giờ thay đổi.
Thêm một khoảnh khắc do dự:
-       Chị mong đấy không phải là do… Chị mg đấy không phải là có ý đề cao anh Elton!
Harriet thốt lên một cách khinh bỉ:
-       Anh Elton hả? Ôi chao! Không! – và Emma chỉ kịp nghe vài tiếng tiếp theo – Còn sáng giá hơn anh Elton!
Emma suy nghĩ hồi lâu. Liệu cô có nên tiến xa thêm? Liệu cô có nên bỏ qua, giả vờ không nghi ngờ gì cả? Có lẽ nếu cô  bỏ qua, Harriet sẽ cho là cô lạnh lùng hoặc tức giận. Hoặc có lẽ nếu cô hoàn toàn im lặng sẽ chỉ khiến cho Harriet hỏi han cô để nghe quá nhiều. Cô tin rằng tốt hơn là nói và biết cùng lúc, tất cả những gì cô định nói và muốn biết. Tốt nhất là nên thật thà với nhau. Cô đã định mình phải tiến xa tới đâu. Cô đã quyết định và nói:
-       Harriet, chị không nghi ngờ ý định của em. Sự cả quyết – hay đúng hơn, ước mong – không bao giờ kết hôn là vì những người mà em mến có địa vị quá cao xa với em. Có phải thế không?
-       Ôi chao! Chị Woodhouse, xin chị hãy tin là em không có suy đoán gì cả. Em không điên rồ đến thế. Nhưng em thích đứng từ xa mà chiêm ngưỡng anh ấy, và nghĩ về vị thế cao cả của anh bằng tất cả lòng cảm kích và tôn thờ mà đối với em là đúng mực.
-       Harriet, chị không lấy gì làm ngạc nhiên về em. Việc anh ấy giúp em là đủ để làm rung động con tim của em.
-       Anh ấy giúp em! Trời đất! Đó là bổn phận không ngôn từ nào nói hết! chỉ nghĩ đến chuyện đó, và những gì em trải qua lúc ấy…khi em trông thấy anh ấy đi đến…dáng vẻ cao sang của anh ấy…và tình cảnh khổ sở của em lúc trước. Quả là một sự thay đổi! trong một khoảnh khắc là cả sự thay đổi! từ khổ sở cùng cực đến hạnh phúc vô biên!
-       Lẽ tự nhiên là như thế. Hoàn toàn tự nhiên, và đấy là xứng đáng. Vâng ,chị cho là xứng đáng khi có sự lựa chọn cẩn trọng như thế và cảm kích như thế. Nhưng chị mong đấy phải là do thực tâm. Chị không muốn khuyên em phải chiều lòng theo. Chị không có ý nói phải đền đáp. Hãy xem xem em là người như thế nào. Có lẽ điều khôn ngoan nhất là em dò hỏi lòng mình trong lúc này. Trong trường hợp nào đi nữa vẫn không nên phóng túng về mặt tình cảm, trừ khi em đã xác định anh ấy thích em. Hãy quan sát kỹ anh ấy, hãy để cho thái độ của anh ấy dẫn dắt tình cảm của em. Chị phải nhắc nhở em bây giờ, bởi vì chị sẽ chẳng bao giờ đề cập lại chuyện này. Chị đã nhất quyết không can thiệp vào chuyện gì nữa. Từ nay trở đi, chị không muốn biết gì cả. Hai chị em ta không cần nói đến tên ai. Chúng ta đã quá sai lầm trước đây, bây giờ phải cẩn trọng. Đúng là anh ấy có vị thế cao hơn em, và dường như có những chống đối và trở ngại nghiêm trọng, nhưng tuy thế, Harriet à, những chuyện tuyệt vời vẫn xảy ra, đã có những cuộc hôn nhân còn chênh lệch hơn nữa. Nhưng em nên tự bảo trọng. Chị không muốn em quá lạc quan. Dù kết cuộc có là thế nào, hãy nâng cao ý nghĩ của em về anh ấy. Đấy là dấu hiệu của đầu óc nhận thức tốt mà chị luôn đánh giá cao.
Harriet hôn bàn tay của Emma với thái độ im lặng và phục tòng. Emma tin chắc mối tình này sẽ không bất lợi cho cô bạn nhỏ của mình. Tinh thần cô bé sẽ được vực dậy, sẽ không  còn có nguy cơ bị hạ thấp.

connhenxanh

Chương 5

Tháng sáu mang đến Harriet những dự định, kỳ vọng và mưu đồ. ở Highbury thì không có thay đổi nào đáng nói. Vợ chồng Elton vẫn nói về  chuyến đi thăm nhà Suckling và việc sử dụng cỗ xe lớn. Jane Fairfax vẫn lưu lại ở nhà bà ngoại. Vì nhà  Campbell hoãn chuyến trở về từ Ireland, định thời gian là tháng tám thay vì giữa mùa hè, cô có thể phải nán lại thêm hai tháng miễn là ít nhất cô có thể chống lại hành động giúp đỡ của cô Elton và tránh hấp tấp vướng vào một hoàn cảnh không mong muốn.
Vì lý do mà chỉ mình anh biết , ngay từ đầu anh Knightley đã có ác cảm với Frank Churchill và bây giờ càng có ác cảm thêm. Anh bắt đầu nghĩ Frank Churchill có thái độ nước đôi đối với Emma. Điều hiển NHIÊn là Emma trở thành đối tượng của Frank Churchill. Mọi thứ đều biểu hiện việc này: thái độ săn đón của anh, ẩn ý của ông bố, sự im lặng ý tứ của mẹ kế. Những ngôn từ, hành vi, tính cởi mở và tính kín đáo đều cho thấy cùng sự việc. Nhưng trong khi nhiều người ghép anh cho Emma và Emma ghép anh cho Harriet, anh Knightley bắt đầu nghi anh chàng có tình cảm vụn vặt với Jane Fairfax. Anh không thể hiểu được về điều này, nhưng có những dấu hiệu giữa hai người – ít nhất anh cho là thế - dấu hiệu của lòng ngưỡng mộ về phía anh chàng mà anh Knightley cho là có ý nghĩa nào đấy, tuy không muốn nhầm lẫn vì tưởng tượng như Emma. Jane Fairfax không có mặt khi lần đầu tiên nảy sinh nghi vấn. Anh đã dùng bữa với nhà Randalls trong khi Jane đi đến nhà Elton và anh nhìn thấy dáng vẻ - còn hơn là dáng vẻ - nơi cô Fairfax mà do câu khen tặng của cô Woodhouse, xem dường không đúng  chỗ. Khi anh trò chuyện cùng cô Fairfax, anh không  còn nhớ những gì mình đã thấy, ngoại trừ là do tự kỷ ám thị. Anh càng thêm nghi ngờ có một sợi dây tình cảm nào đấy giữa Frank Churchill và Jane.
Một ngày, sau bữa ăn chiều anh đi đến Hartfield như những lần trước đó. Emma và Harriet đang chuẩn bị đi dạo, anh cùng đi với hai người. Khi trở về, họ gặp một nhóm đông hơn cũng đang đi bộ như họ vì nghĩ nên vận động sớm kẻo trời mưa. Đấy là hai vợ chồng Weston và anh con trai của ông, chị Bates và cô cháu gái của chị - vì họ tình cờ gặp nhau. Hai nhóm cùng đi với nhau. Khi đến cổng nhà Hartfield, Emma mời tất cả vào dùng trà với bố cô vì nghĩ ông sẽ rất vui mà gặp họ. Nhà Randalls đồng ý ngay. Sau khi chị Bates liến thoắng hồi lâu mà không thấy mấy ai muốn nghe, chị cũng nhận lời mời rất tử tế của cô Woodhouse thân yêu.
Khi đoàn người đang đi vào, ông Perry cưỡi ngựa chạy qua. Đám đàn ông lên tiếng tán thưởng con ngựa của ông Perry.
Frank Churchill nói với chị Weston:
-       Kế hoạch sắm cỗ xe của ông Perry đi đến đâu rồi?
Chị Weston tỏ ý ngạc nhiên, đáp:
-       Tôi không biết ông ấy có kế hoạch gì.
-       Tôi nhận được tin này từ bà. Ba tháng trước, bà biên thư cho tôi hay.
-       Tôi không thể nào!
-       Đúng là bà biên thư mà. Tôi còn nhớ rõ. Bà cho biết chẳng bao lâu nữa chuyện này sẽ thành hiện thực. Ông Perry đã nói với ai đấy, và tỏ ra rất vui sướng. Đấy là sự thuyết phục của bà, vì bà nghĩ ông đi ra ngoài trong thời tiết xấu thì có hại nhiều cho sức khoẻ. Bây giờ bà có nhớ ra chưa?
-       Trước đây tôi chưa từng nghe nói đến chuyện này!
-       Chưa từng! thế mà là chưa từng! trời đất! làm thế nào có thể như vậy được? Thế thì tôi hẳn đã nằm mơ, nhưng tôi tin chắc không phải. Cô Smith, cô có vẻ như mệt mỏi. Nếu cô ở nhà thì không có gì phải tiếc.
Ông Weston thốt lên:
-       Chuyện gì thế? Chuyện gì thế? Về Perry và cỗ xe ngựa sao? Ông Perry định sắm một cỗ xe, hả Frank? Bố vui mà thấy ông ấy mua được. Con tự nghĩ ra tin này, phải không?
Anh con trai cười to:
-       Không phải đâu, thưa bố. Dường như không ai nói cho con nghe cả. Thật là lạ lùng! Con chắc chắn đã nghe bà Weston đề cập đến chuyện này trong một bức thư gửi Enscombe, nhiều tuần trước, với đầy đủ chi tiết. Nhưng vì bà ấy bảo chưa từng nói ra lời nào, thế thì hẳn đấy là một giấc mơ. Con hay nằm mơ lắm. Khi con đi xa, con mơ đến mọi người ở Highbury, và khi con gặp gỡ bạn bè thì con bắt đầu mơ thấy ông bà Perry.
Ông bố anh nhận xét:
-       Kể ra là kỳ lạ khi con mơ thấy những người ở Enscombe mà con ít nghĩ đến. perry mà mua xe ngựa! còn bà vợ đang thuyết phục ông ấy mua để giữ gìn sức khoẻ cho ông. Bố tin chắc chuyện này sẽ xảy ra không sớm thì muộn, chỉ có điều hơi sớm. Quả là sự trùng hợp trong một giấc mơ! Này Frank, giấc mơ của con cho thấy khi con vắng mặt ở đây, con luôn nghĩ đến Highbury. Emma, cô cũng hay mơ, phải không?
Emma không nghe được. Cô đang bước vội đi trước để báo tin cho ông bố chuẩn bị tiếp khách, và đã ở ngoài tầm ẩn ý của ông Weston.
Sau khi liến thoắng một hồi mà xem chừng không ai để ý lắng nghe, chị Bates lên tiếng:
-       Này, xin cho tôi được góp ý, rõ ràng là anh Frank Churchill hẳn đã …tôi không có ý nói anh ấy không mơ…Đôi lúc tôi có những giấc mơ kỳ lạ nhất thế gian, nhưng nếu ai có hỏi tôi về chuyện này, tôi phải nhìn nhận rằng đã có ý tưởng như thế vào mùa xuân rồi, vì bà Perry có kể với mẹ tôi, nhà Cole cũng như chúng tôi đều biết..nhưng đấy là chuyện bí mật mà không ai biết, và chỉ được bàn luận trong vòng ba ngày. Bà Perry tha thiết muốn ông ấy có một cỗ xe, và một buổi sáng đến thăm mẹ tôi với tinh thần phấn chấn vì cho là mẹ tôi có sự thuyết phục.
"Jane, cháu có nhớ ngoại cháu nói gì khi hai dì cháu ta trở về nhà không?
"Tôi quên mất chúng tôi đã đi đâu, có lẽ nhà Randalls, vâng, tôi nghĩ là đi đến nhà Randalls. Bà Perry lúc nào cũng mến mẹ tôi – thật ra tôi cho là ai cũng mến bà – và bà ấy bí mật nói với mẹ tôi, dĩ nhiên là bà ấy không phiền hà nếu mẹ tôi nói cho hai dì cháu tôi nghe, nhưng không nên kể cho ai khác. Từ ngày đó đến giờ, tôi chưa từng nói cho người quen biết nào nghe chuyện này. Đồng thời, tôi không thể khẳng định liệu mình có ngụ ý gì không, bởi vì tôi biết đôi lần tôi buột miệng nói ra điều gì đấy mà chưa kịp nghĩ. Quý vị biết mà, tôi là người nói nhiều: tôi thích nói nhiều, nên thỉnh thoảng tôi nói ra chuyện đáng lẽ phải giữ kín. Tôi có thể xác minh cháu nó không bao giờ tiết lộ bất kỳ chuyện gì cho thiên hạ nghe. Cô ấy đâu rồi? Ở ngay sau tôi đây. Nhớ rõ ràng khi bà Perry đến thăm. Giấc mơ lạ lùng ghê!"
Họ đang đi vào hành lang. Anh Knightlley đi trước chị Bates, ánh mắt hướng đến Jane. Anh ty khuôn mặt Frank Churchill lộ vẻ cố trấn áp nỗi bối rối  hoặc cười lảng, rồi anh vô tình quay sang cô, nhưng cô đi phía sau anh và đang tháo tấm khăn choàng đầu ra. Ông Weston đã bước vào trong. Hai anh thanh niên dừng lại ở khung cửa cho cô đi qua. Anh Knightley nhận ra Frank Churchill có ý muốn bắt lấy tầm mắt của cô – như là đang chăm chú nhìn cô – nhưng cô không để ý đến, chỉ đi qua giữa hai anh mà không nhìn ai cả.
Không còn thời giờ để nhận xét hoặc giải thích thêm, mọi người phải chấp nhận đấy là giấc mơ. Anh Knightley phải ngồi xuống cùng với mọi người chugn quanh chiếc bàn tròn hiện đại mà Emma đã mua về cho Hartfield. Chỉ Emma mới có thể đặt chiếc bàn này ở đây và thuyết phục ông Woodhouse sử dụng, thay cho loại bàn gấp nhỏ mà trong bốn mươi năm, hai bữa ăn của ông được dọn lên mỗi ngày phủ kín cả bề mặt. Trà được dọn ra nhưng dường như không ai vội vã.
Sau khi xem xét chiếc bàn ngay phía sau, Frank Churchill nói:
-       Cô Woodhouse, hai đứa cháu của cô có lấy đi các chữ cái không – chiếc hộp đựng chữ cái ấy? Tôi thường trông thấy chiếc hộp ở đây. Đâu rồi? Buổi tối ở đây khá buồn chán, mà đáng lẽ phải được xem như là mùa đông thay vì mùa hè. Một buổi sáng nọ, chúng tôi chơi trò rất vui. Tôi phải đố cô lần nữa.
Emma thích thú với ý tưởng này, và mang chiếc hợp ra. Mặt bàn vương vãi đầy những chữ cái. Dường như chỉ có hai người muốn chơi. Họ nhanh chóng ghép cho nhau thành những chữ để đố nhau. Trò chơi này thích hợp cho ông Woodhouse nhất, vì ông thường không thích loại trò chơi náo động mà ông Weston thỉnh thoảng bày ra. Bây giờ, ông Woodhouse vui vẻ ngồi mà ta thán với giọng u uất vì "hai đứa nhỏ tội nghiệp" đã ra đi, hoặc trìu mến nhận xét Emma có nét chữ đẹp.
Frank Churchill đặt một chữ cái trước mặt cô Fairfax. Cô khẽ nhìn quanh bàn, rồi tham gia. Frank ngồi kế bên Emma, Jane ngồi đối diện hai người , còn anh Knightley ở hướng có thể quan sát tất cả, và có một đối tượng mà anh thoả thích ngắm nhìn mà không ra vẻ chăm chú. Harriet chọn một chữ rồi quay sang anh Knightley ngồi kế bên, nhờ anh giúp. Chữ này có nghĩa là "sai", và khi Harriet đọc lên, hai má Jane ửng đỏ. Anh Knightley cho là việc này liên quan đến giấc mơ, nhưng anh không hiểu tại sao như thế. Anh e có phải có sự dính dáng thế nào đó. Dường như đi đâu anh cũng gặp phải tính thiếu trung thực và nước đôi. Đấy là trò trẻ con nhằm che giấu một trò chơi sâu sắc hơn về phần Frank Churchill.
Với nỗi bất mãn, anh tiếp tục quan sát Frank Churchill. Với sự bất an và thiếu tin tưởng, anh cũng quan sát hai người bạn mù quáng. Anh thấy có một chữ ngắn được ghép cho Emma rồi được trao cho cô với tia nhìn ranh mãnh và kín đáo. Anh thấy Emma đã đoán ra, cô lấy làm thú vị rồi tỏ ra chống đối, bởi vì cô nói "Vô lối! Đáng xấu hổ!"
Anh nghe Frank Churchill vừa nói vừa liếc về phía Jane:
-       Tôi đưa cho cô ấy được không?
Rồi anh nghe Emma thân mật cười và nói:
-        Không, không, anh không được đưa, anh không nên đưa.
Nhưng không kịp. Anh chàng nịnh đầm – người có vẻ như đang yêu mà không có cảm xúc và thích tự đề cao mà không rộng lượng với người khác – đã trao chữ cho cô Fairfax rồi van nài cô xem xét. Anh Knightley rất tò mò muốn biết chữ ấy là gì, cố gắng nhìn, và nhận ra đấy là chữ Dixon. Có vẻ như cô nhận ra ý nghĩa giống anh. Cô hiểu được ý nghĩa thầm kín của chữ ấy. Cô lộ vẻ phật ý, nhìn lên, và thấy mình bị quan sát, khuôn mặt càng ửng đỏ thêm rồi chỉ nói:
-        Tôi không biết là cho phép dùng tên riêng.
Rồi cô đẩy những chữ cái ra phía ngoài với  vẻ tức giận và không muốn chơi nữa. Cô quay mặt về phía dì cô. Dù Jane không nói tiếng nào ,chị Bates thốt lên:
-        À, đúng thế, cháu ạ. Dì định nói như thế. Bây giờ đã đến lúc phải về nhà. Trời tối rồi, bà ngoại đang trông. Ông ạ, ông tử tế quá. Chúng tôi xin chúc ông ngủ ngon.
Thái độ hăm hở của Jane cho thấy cô sẵn sàng làm theo lời dì cô. Cô vội đứng dậy và muốn rời khỏi chiếc bàn, nhưng vì có nhiều người đang di chuyển nên cô không bước đi được. Anh Kngithley thấy có một số chữ cái được đẩy đến phía cô, nhưng cô nhất quyết đẩy lại mà không xem qua. Rồi cô tìm khăn choàng. Frank Churchill cũng đi tìm. Trời đang sẩm tối, gian phòng nhốn nháo, anh Knightley không thể biết họ ra về bằng cách nào.
Sau khi họ ra về, anh còn nán lại Hartfield, đầu óc đầy ắp những gì anh đã thấy, đầy đến nỗi khi những ngọn nến được thắp lên để giúp anh quan sát, anh phải cho Emma  biết vài ẩn ý, dọ hỏi cô vài câu. Vì là người bạn, người bạn đang băn khoăn, anh phải làm thế. Anh nói:
-       Này Emma, anh muốn biết có gì vui, có gì châm chích torng chữ cuối được trao cho em và cô Fairfax? Anh không thấy chữ đó, và tò mò muốn biết làm thế nào một người thích thú đến thế, còn một người tức tối đến thế.
Emma vô cùng bối rối . Cô không thể giải thích cho anh nghe sự thật, vì dù có ức đoán, cô vẫn lấy làm ngượng nên không thể nói ra.
Với vẻ lúng túng rõ rệt, cô đáp:
-       À, chẳng có nghĩa lý gì cả, chúng em chỉ đùa cợt thôi.
Anh nghiêm nghị:
-       Có vẻ như việc đùa cợt chỉ là do em và anh Churchill tạo ra.
Anh mong cô nói thêm. Nhưng cô không chịu nói. Cô làm ra vẻ bận bịu với việc khác hơn là nói. Anh ngồi đợi một chốc trong khi cảm thấy nghi ngờ. Đầu óc anh nghĩ đến một số chuyện không hay. Sự can thiệp – can thiệp không có kết quả. Vẻ bối rối  của Emma và sự mật thiết được nhìn nhận dường như cho thấy cô đang yêu. Tuy nhiên, anh không thể nói gì được. Anh muốn vì cô mà liều làm bất cứ việc gì để can dự dù không được mời còn hơn là để phải khổ, đối đầu với bất cứ việc gì, còn hơn là phó mắc.
Cuối cùng anh nói một cách hiền hoà:
-       Emma thân yêu, em có cho là em thấu hiểu mức độ quan hệ giữa hai người mà chúng ta đã nói đến không?
-       Giữa anh Frank Churchill và cô Fairfax hả? Vâng, em hiểu rất rõ. Tại sao anh còn nghi ngờ?
-       Có khi nào em có lý do mà tin rằng anh ta yêu cô ấy, hoặc cô ấy yêu anh ta?
Cô sôi nổi thốt lên:
-       Không bao giờ, không bao giờ! Không bao giờ em có ý nghĩ ấy. Làm thế nào ý nghĩ này len lỏi vào đầu óc anh?
-       Gần đây, anh thấy có dấu hiệu cho thấy hai người yêu nhau – họ trao đổi cho nhau những cái nhìn bỉêu lộ cảm xúc thầm kín.
-       Ôi chao! Anh làm em buồn cười quá mức. Em lấy làm tiếc mà thấy anh có thể để cho trí tưởng tượng đi xa. Nhưng không ích gì – em rất tiếc phải ngăn chận anh trong thử thách đầu tiên của anh – nhưng thật sự là không ích gì. Hai người không yêu nhau. Còn về thái độ bên ngoài khiến cho anh để ý là od những tình huống kỳ lạ - những cảm xúc có tính chất khác hẳn – không thể giải thích được vì có nhiều chuyện vô nghĩa trong đó. Nhưng lấy lý trí mà xét thì họ không hề yêu nhau. Đấy là em giả dụ về phần cô ấy, và em có thể trả lời về phần anh ấy. Em có thể giải thích cho thái độ hờ hững của anh ấy.
Cô nói với vẻ tự tin và hài lòng khiến cho anh Knightley phải giao động và câm nín. Cô đang ở trong trạng thái phấn chấn và muốn kéo dài cuộc trao đổi, muốn nghe anh nói thêm về nghi vấn của anh, về chi tiết ở đâu và thế nào của một tình huống mà cô lấy làm thú vị nhưng anh không được vui như cô. Anh thấy mình vô ích, anh quá bực bội nên không muốn nói gì thêm. Không muốn bị bực bội thêm thành cơn sốt vì lửa lò sưởi mà ông Woodhouse hiền từ đốt lên mỗi buổi tối suốt cả năm, anh vội cáo từ đi bộ về tu viện Donwell lạnh lẽo và cô đơn.

connhenxanh

Chương 6

Sau khi đã trông mong vợ chồng Suckling đến thăm sớm, cư dân Highbury phải chịu phiền lòng mà nghe rằng vào mùa thu họ mới đến được . Kho tàng tri thức của họ không có đề tài gì       mới mẻ. Khi trao đổi vu vơ về tin tức này nọ, họ đành phải thu hẹp vào những đề tài khác, như sức khoẻ của bà Churchill vốn có vẻ như thay đổi mỗi ngày, hoặc tình trạng của chị Weston vốn đang hạnh phúc và có thể được hạnh phúc hơn khi có một đứa con.
Cô Elton vô cùng thất vọng. Niềm vui và sự phô trương của cô bị trì hoãn. Những màn giới thiệu và khen tặng phải chờ đấy, và những buổi tụ họp chỉ mới diễn ra trên đầu môi chót lưỡi. Thoạt đầu cô nghĩ thế, nhưng suy tính lại một chút cô thấy không cần phải trì hoãn mọi việc . Tại sao không đi khám phá Box Hill dù vợ chồng cô chưa đến ¿ khi họ đến thì tất cả có thể đi lần nữa vào mùa thu. Vợ chồng cô quyết định đi Box Hill. Lúc đầu khi hai người trù định thì cũng có những người khác nắm bắt lấy ý tưởng này. Emma chưa bao giờ đi Box Hill, cô muốn xem nơi mà mọi người đều ca ngợi thế nên cô và ông Weston đồng ý chọn một buổi sáng đẹp trời để lên đường . Chỉ có hai hoặc ba người khác được chọn để nhập bọn. Họ sẽ đi theo cách âm thầm, không phô trương, chắc chắn là không rôm rả như nhà Elton và nhà Suckling.
Nhóm Emma đều đồng ý theo cách thức này, thế nên Emma lấy làm ngạc nhiên và có phần bất mãn khi nghe ông Weston nói đã đề nghị với cô Elton là hai nhóm nên hội lại mà cùng đi với nhau, vì hai vợ chồng Suckling không đến . Vì cô Elton đã đồng ý, bây giờ là tuỳ nơi Emma. Tuy có ác cảm với cô Elton mà ông Weston đã biết rõ, Emma không muốn làm ông khó chịu rồi khiến cho vợ ông buồn. Thế là cô đành chấp nhận sự thu xếp mà cô không hề muốn – sự sắp xếp có thể khiến cho cô bị xem thường vì đã nhập bọn với cô Elton! Mọi  cảm nghĩ đều bị xúc phạm, tính độ lượng phải chịu khuất phục bề ngoài khiến tinh thần cô nặng nề vì thiện ý khó kiểm soát của ông Weston.
Ông nói một cách thoải mái:
-       Tôi lấy làm mừng vì cô chấp nhận ý kiến của tôi , đi chơi như thế này mới vui khi có đông người. Càng đông càng vui. Dù sao chăng nữa, cô ấy cũng là người tốt . Ta không thể gạt cô ấy ra ngoài.
Bề ngoài Emma không phủ nhận gì cả, còn trong thâm tâm cô không đồng ý.
Bây giờ là giữa tháng Sáu, thời tiết tốt. Cô Elton nóng ruột muốn định ngày đi, bàn tính với ông Weston về các món bồ câu và thịt cừu, nhưng một con ngựa kéo xe bị đau, chạy khập khiễng, khiến cho họ không biết lúc nào có thể đi được. Có thể phải chờ nhiều tuần, hoặc chỉ vài ngày cho con ngựa bình phục, nhưng không thể chuẩn bị được gì, mọi việc đều đình trệ trong tâm trạng u uẩn. Mọi tài tháo vát của cô Elton không thể giúp được gì. Cô thốt lên:
-       Thật là bực mình phải không Knightley? Trời tốt như thế này cho chuyến đi khám phá! Những sự trì hoãn và thất vọng như thế này quả là đáng ghét! Chúng ta phải làm gì đây? Rồi một năm trôi qua mà không làm được gì cả. Vào thời điểm này năm ngoái, tôi đã nói chắc chắn với anh chúng tôi sẽ tổ chức một đoàn đi khám phá từ Maple Grove đến Kings Weston.
Anh Knightley đáp:
-       Cô nên khám phá Donwell thì tốt hơn, như thế thì không cần ngựa. Đến chơi với tôi để ăn dâu tôi trồng. Dâu chín nhanh lắm.
Thoạt đầu anh Knightley không tỏ ra nghiêm túc, nhưng rồi anh phải lo tiến hành vì lời mời của anh được vui vẻ chấp nhận. Câu nói “Ôi chao! Tôi rất thích như thế “ không phải là đãi bôi. Donwell nổi tiếng nhờ những luống dâu mời gọi hấp dẫn. Nhưng trong trường hợp này thì không cần mời gọi: những luống bắp cải cũng đủ hấp dẫn cô Elton khi cô chỉ muốn có cơ hội đi đâu đấy lúc này. Cô hứa đi hứa lại với anh đến nỗi anh không còn nghi ngờ gì nữa, và tỏ ra rất vui với thái độ thân tình như thế .
Cô nói :
-       Anh tin tôi đi, chắc chắn tôi sẽ đến . Chỉ  cần định ngày, rồi tôi sẽ đến. Anh cho phép tôi dẫn theo Jane Fairfax chứ?
Anh đáp:
-       Tôi không thể định ngày vì phải bàn với những người mà tôi mong họ sẽ gặp cô .
-       Ôi dào! Cứ để tôi lo liệu. Để cho tôi được tự do. Tôi là Bà chúa bảo trợ mà, anh biết đấy .
anh nói :
-       Tôi mong cô mời nhà Elton, nhưng tôi không muốn cô nhọc công mời người khác .
-       Chao ôi, bây giờ anh có vẻ kín đáo đấy . Nhưng xem này, anh không nên e ngại khi để tôi nắm quyền. Tôi không phải là phụ nữ trẻ làm bảo trợ cho cô ấy . Có thể an tâm mà phó thác cho phụ nữ có chồng, anh biết mà       . Đây là            nhóm của tôi , hãy để tôi lo. Tôi sẽ mời khách cho anh.
Anh điềm tĩnh đáp:
-       Không, trên thế gian chỉ có một phụ nữ có chồng mà tôi cho phép mời khách đến Donwell, đó là…
Cô Elton chặn ngang có vẻ hơi phật ý:
-       Tôi nghĩ đấy là chị Weston.
-       Không phải , đấy là vợ  tôi, và khi chưa có vợ thì tôi sẽ tự lo việc này.
hài lòng vì không có ai được xem là vượt trội hơn, cô thốt lên:
-       À, anh thật là lạ kỳ! anh là người thích đùa và có thể nói theo ý thích. Anh quả là hóm hỉnh. Được, tôi sẽ dẫn theo Jane Fairfax – Jane và dì của cô ấy . Còn lại là do anh lo. Tôi không phiền được gặp gia đình Hartfield. Đừng băIn khoăn. Tôi biết anh mến họ.
-       Chắc chắn cô sẽ gặp họ nếu tôi mời được họ, và tôi sẽ ghé qua chị Bates trên đường về nhà.
-       Không cần thiết, tôi gặp Jane hàng ngày, nhưng tuỳ anh. Chúng tôi sẽ đi vào buổi sáng, KNightley ạ, đơn giản thôi. Tôi sẽ đội một chiếc mũ rộng và mang một cái giỏ. Đây , có lẽ là cái giỏ này với dải băng màu hồng. Không có gì đơn giản hơn, anh thấy đấy. Còn Jane sẽ có một cái giỏ khác giống như thế. Không có nghi thức hoặc biểu dương như kiểu Bohemien. Chúng tôi sẽ đi quanh trang trại của anh, tự hái dâu, ngồi dưới bóng cây..và bất kỳ thứ gì anh muốn mời, tất cả đều ở ngoài trời – một chiếc bàn đặt dưới tán cây, anh biết đấy. Mọi thứ đều theo thiên nhiên và giản đơn. Có phải ý anh muốn thế không?
-       Không hẳn, ý tưởng của tôi về thiên nhiên và giản đơn là chiếc bàn trong phòng ăn. Tôi nghĩ tốt nhất là phục vụ cái thiên nhiên và cái giản đơn của những quý ông và quý bà bằng bữa ăn trong nhà. Khi cô chán ăn dâu ngoài vườn thì sẽ có thịt nguội trong nhà.
-       Được tuỳ anh, nhưng đừng bày biện nhiều. Nhân tiện, liệu tôi và gia nhân của tôi có giúp gì được cho anh không? Xin hãy thành thực, Knightley. Nếu anh cần tôi bàn với bà Hodges, hoặc xem xét cái gì đấy …
-       Tôi không cần gì cả, tôi cảm ơn cô .
-       Được,  nhưng nếu có khó khăn gì, gia nhân của tôi sẽ rất đắc dụng.
-       Tôi xin trả lời rằng gia nhân của tôi nghĩ họ cũng đắc dụng, và không muốn ai giúp đỡ.
-       Ước gì tôi có một con lừa. Tiện lợi cho chúng tôi trên lưng lừa. Jane, chị Bates và tôi , còn đức lang quân của tôi đi bộ kế bên. Tôi phải bàn với anh ấy về việc nuôi một con lừa. Trong cuộc sống đồng quê thì đó là điều cần thiết, bởi  vì với một phụ nữ có tài tháo vát thì không thể ru rú trong nhà mãi được, còn nếu đi bộ trên quãng đường xa, thì ông biết đấy, bụi bặm vào mùa hè, lầy lội vào mùa đôntg…
-       Giữa Donwell và Highbury thì cô không phải chịu đựng gì cả. Đường quê Donwell không bao giờ tung bụi và hoàn toàn khô ráo trong mùa này. Tuy nhiên, nếu cô muốn thì cứ cưỡi  lừa. Cô có thể mượn con lừa của nhà Cole. Tôi muốn mọi thứ đều theo sở thích của cô , nếu có thể được .
-       Tôi tin thế. Thật ra tôi công tâm với anh, người bạn tốt của tôi . Tôi biết bên trong cử chỉ có vẻ khô cứng, thẳng thừng, anh có con tim hiền hậu. Như tôi bảo anh E., anh là người rất hóm hỉnh. Vâng, hãy tin tôi , Knightley, tôi hoàn toàn hiểu được anh có lòng quan tâm đến tôi trong kế hoạch này. Anh đã đánh trúng sở thích của tôi .
Anh Knightley có một lý do khác để tránh đặt bàn ăn dưới tán cây. Anh mong thuyết phục được ông Woodhouse và Emma gia nhập, và biết nếu để cho họ ăn uống ngoài trời thì ông sẽ ngã bệnh. Phải tránh để ông Woodhouse bị nhọc nhằn chỉ vì một chuyến đi vào buổi sáng và một hoặc hai tiếng đồng hồ đến chơi Donwell.
Ông Woodhouse được mời với lòng thành. Dù cho hay cả tin và sợ sệt, ông không thấy có hiểm nguy tiềm ẩn nào. Ông nhận lời mời. Trong hai năm gần đây , ông chưa đi đến Donwell. Ông ước vào một buổi sáng trời đẹp, ông, Emma và Harriet có thể đi, rồi ông ngồi với chị Weston trong khi các cô gái đi vòng quanh ngoài vườn. Ông nghĩ họ sẽ không bị ướt vì đấy là vào lúc giữa buổi sáng. Ông rất muốn xem lại ngôi nhà cũ, sẽ rất vui được gặp vợ chồng Elton cùng những láng giềng khác của ông . Ông thấy không có trở ngại nào cho ông, Emma và Harriet sẽ đi đến đấy vào một buổi sáng đẹp trời . Ông nghĩ anh Knightley thật là tử tế mà mời họ - hay hơn là mời ăn tối. Ông không thích ra khỏi nhà dự tiệc vào buổi tối.
Anh Knightley có may mắn khi được nhiều người đồng tình. Mọi người được mời đều vui vẻ nhận lời, vì giống như cô Elton, họ cho đây là vinh dự dành cho mình. Emma và Harriet đều cho biết họ sẽ lấy làm vui. Dù không được yêu cầu, ông Weston hứa sẽ gọi Frank gia nhập, nhưng không ai trách ông vì cho đấy là dấu hiệu của sự tán thành và cảm kích. Rồi anh Knightley đành phải nói rằng mình sẽ vui được gặp Frank. Thế là ông Weston vội biên thiệp mời và tha thiết bảo anh con trai đến tham dự.
Trong lúc này con ngựa bị thương bình phục nhanh đến nỗi đoàn định đi Box Hill phải khổ sở  tính toán, rồi cuối cùng định ngày tới Donwell rồi sẽ đi Box Hill vào hôm sau, vì thời tiết rất thích hợp.
Dưới ánh nắng ban mai gần giữa mùa hè, ông Woodhouse an toàn đi trên cỗ xe của ông, với một cửa sổ được đóng kín, rồi được sắp xếp trong gian phòng tiện nghi nhất của Tu viện, sự chuẩn bị đặcbiệt cho ông là ngọn lửa trong lò sưởi buổi sáng. Ông tỏ ra rất vui và thoải mái, khuyên mọi người nên vào ngồi nghỉ ngơi, không nên chịu nắng nóng. Dường như có chủ ý muốn đi bộ đến đấy để sẵn sàng chịu mệt mỏi, chị Weston luôn ngồi bên ông, chịu khó nghe ông nói và đồng cảm với ông , trong khi những người khác được mời hoặc được thuyết phục đi ra ngoài.
Đã từ lâu Emma mới có dịp quay lại tu viện, nên khá an tâm thấy ông bố được thoải mái, cô lấy làm vui mà đi ra ngoài, nhìn ngắm khắp nơi, háo hức với những gì cô nhìn thấy mà ôn lại hồi tưởng về ngôi nhà và khung cảnh vốn luôn thân thương với cô và tất cả gia đình cô .
Cô nhìn qua kích thước đáng kể và kiểu dáng của ngôi nhà, khu vườn rộng trải dài xuống đồng cỏ với  một dòng nước chảy qua, rừng gỗ dồi dào cho dù phải sống theo thời thượng hoặc xa xỉ vẫn không cạn kiệt. Cô cảm thấy hãnh diện và hài lòng về vị chủ nhân hiện tại và tương lai. Toà nhà rộng hơn Hartfield và có kiểu dáng khác hẳn, trải rộng, có đường nét cách điệu, với những phòng ốc tiện nghi, một hoặc hai gian phòng đẹp đẽ. Toà nhà đáp ứng đúng các chức năng như từ bao giờ vẫn thế. Emma cảm thấy kính trọng như thế đấy là nơi cư ngụ của một gia đình cao quý, thuộc dòng dõi trâm anh. Trong dòng họ này, dù tố chất John Knightley có vài khuyết điểm, Isabella đã tỏ ra thích ứng một cách đáng khen. Cô không có gì hoặc làm gì để thẹn với mình. Emma bước đi trong những ý tưởng hài lòng ấy cho đến khi cô đi vào vườn dâu. Mọi người đều tụ tập ở đây, ngoại trừ Frank Churchill sắp đến từ Richmond.
Cô Elton, với chiếc mũ rộng và cái giỏ trên tay, sẵn sàng đi đầu để thu hái dâu và chỉ có dâu mà thôi.
-       Loại dâu ngon nhất ở Anh quốc…mọi người đều thích…luôn bổ dưỡng. Đây là những luống dâu đẹp nhất và quả đẹp nhất. Thật là vui khi tự tay hái lấy…cách duy nhất để thật sự thấy vui…buổi sáng đúng là thời gian thích hợp nhất..Không hề thấy mệt. Loài dâu này là ngon nhất..Mấy loại khác không unốt nổi…Loài này rất hiếm..Giá dâu ở London…có nhiều quanh Bristol…Maple Grove..người trồng dâu lại nghĩ khác , không có quy tắc nhất định…Quả ngon…nhưng vị quá đậm nên không thể ăn nhiều…không bằng anh đào…chỉ phiền là khi hái phải cúi xuống …Mặt trời chói chang…mệt gần chết..không thể chịu nổi nữa …phải đi đến bóng mát mà ngồi mất thôi…
Đấy là những lời đối thoại trong suốt nửa giờ, chỉ bị chị Weston ngắt ngang một lần trước khi bước ra hỏi anh Frank Churchill đã đến chưa. Chị cảm thấy bứt rứt một chút, lấy làm lo cho con ngựa của anh.
Có những chiếc ghế dùng ngồi tạm dưới bóng râm. Bây giờ, dù muốn dù không Emma vẫn phải nghe lỏm cô Elton và Jane Fairfax. Hai người đang nói về một tin phấn khởi. Cô Elton đã nhận được tin khiến cô rất vui. Đấy không phải là tin về bà Suckling, không phải tin về bà Bragge, nhưng vẫn gây hào hứng: tin về người chị họ của bà Bragge, người quen của bà Suckling, một phụ nữ nhiều người biết đến ở Maple Grove. Vui vẻ, quyến rũ, có địa vị cao, mối quen thân, gốc gác, tất cả mọi thứ. Cô Elton lập tức ngỏ ý một cách sôi nổi. Cô tỏ ra nồng nhiệt, sinh động, không muốn cô bạn từ chối, lập lại những lời khuyến dụ như cô đã từng nói lúc trước . Cô Elton còn nhất quyết được phép viết thư tỏ ý chấp thuận để gửi đi ngay ngày mai.
Emma lấy làm ngạc nhiên thấy Jane phải chịu đựng đến thế. Jane không tỏ vẻ bực bội, chỉ nói một cách thẳng thắn, rồi cuối cùng đề nghị mọi người đi dạo và xin anh Knightley cho họ đi thăm khu vườn, tất cả khu vườn. Cô muốn xem toàn diện. Xem ra cô không thể chịu được thái độ ngoan cố của cô Elton.
Thời tiết trở nên nóng hơn. Đoàn người đi phân tán thành từng nhóm, đông lắm là ba người, rồi theo nhau đi đến một con đường rộng đầy bóng mát, kéo dài khỏi khu vườn một khoảng cách bằng với khoảng cách đến bờ sông, dường như để ấn định ranh giới cho khu vui chơi. Con đường không dẫn đến cái gì cả, chỉ có một bức tường đá thấp với những cột cao, như thế đấy là lối đi vào một ngôi nhà vô hình. Mọi người tranh cãi về cách thiết kế của con đường như thế, nhưng đều tỏ ra dễ chịu khi đi dạo và thấy khung cảnh ở đây thật đẹp. Triền dốc đi từ tu viện càng dốc hơn ở đây. Đi thêm chừng nửa dặm thình lình có một bờ đất chặn ngang, có nhiều cây to, và cuối bờ đất ấy vươn lên Abbey Mill – trại xay Tu viện – với đồng cỏ trước mặt và con sông uốn quanh.
Đấy là  một cảnh hữu tình – hữu tình trong con mắt và tinh thần. Khoảng xanh theo phong cách Anh, cây cối theo phong cách Anh, sự thoải mái theo phong cách Anh, hiện ra dưới ánh nắng tươi, mà không có vẻ gì quá choáng ngợp.
Emma và ông Weston thấy những người khác tụ hội đi bên nhau, nhưng anh Knightley và Harriet tách ra dẫn đầu. Anh Knightley và Harriet! Đã có lúc anh không thích cô bé ở bên anh, và thẳng thừng tránh mặt đối với cô . Thế mà giờ đây có vẻ như họ đang chuyện trò vui vẻ với nhau. Cũng có lúc Emma cảm thấy không được vui khi thấy Harriet ở vị thế khá thuận lợi đối với Abbey Mill, nhưng bây giờ cô không sợ . Có thể an tâm mà nhìn tổng thể vẻ phong phú và nét xinh đẹp của cơ ngơi này, cánh đồng cỏ mượt mà, đàn gia súc khoẻ mạnh, vườn cây ăn trái đang đơm hoa, và cột khói nhẹ đang lan toả. Cô tiến đến hai người gần bức tường, và thấy họ đang trò chuyện với nhau thấy vì ngắm nhìn quang cảnh. Anh đang giải thích cho Harriet nghe về cách thức nuôi trồng,vân vân. Emma nhận một nụ cười như muốn nói “Đây là những mối quan tâm của tôi . Tôi có quyền nói về những đề tài này mà không bị nghi ngờ là đang giới thiệu Robert Martin”. Cô không nghi ngờ. Đấy là chuyện quá cũ. Có lẽ Robert Martin không còn      nghĩ đến Harriet nữa.
Họ cùng nhau đi thêm một quãng. Bóng mát thật là dễ chịu, và Emma thấy đây là thời khắc trong ngày khiến cho cô thơ thới nhất.
Chặng kế tiếp là đến nhà, họ phải về để dùng bữa. Khi mọi người đã ngồi vào bàn ăn, Frank Churchill vẫn chưa đến. Chị Weston trông ngóng, và trông ngóng mà không thấy gì. Bố anh không muốn cho thấy mình đang khắc khoải nên cười cợt với nỗi âu lo của chị, nhưng chị nghĩ giá như anh đừng cưỡi con ngựa ô của anh. Frank Churchill đã nói chắc chắn là sẽ đến. Anh chobt bà bác đã khoẻ nhiều nên anh không ngại cho bà khi anh đi vắng. Tuy nhiên, chị vẫn nhớ nhiều người nói rằng thể chất của bà Churchill có thể thay đổi thất thường , cần có anh bên cạnh. Cuối cùng chị tin rằng hẳn bà Churchill như thế nào đấy nên anh không đến được .
Anh Knightley đã làm mọi cách cho ông Woodhouse được vui. Những quỷên sách về nghệ thuật chạm trổ, những bộ sưu tập huy chương, đá chạm khắc, san hô, vỏ sò ốc và mọi thứ sưu tập khác của gia đình trong tủ của anh đều được mang ra cho ông giải khuây. Sự chăm sóc của anh được đáp ứng nhiệt tình, ông Woodhouse tỏ ra rất thích thú. Chị Weston đã cho ông xem qua tất cả, và bây giờ ông muốn cho Emma xem tất cả. Tuy nhiên, Emma không kịp xem, cô bước ra hành lang để có vài khoảnh khắc tự do ngắm nhìn khoảnh sân bên ngoài.
Vừa đúng lúc, cô thấy Jane Fairfax xuất hiện, từ khu vườn đi vào, dáng vẻ như trốn lánh. Jane cảm thấy bất ngờ khi bắt gặp Emma nên giật mình, nhưng thật ra cô muốn đi tìm Emma. Jane nói:
-       Nếu ai hỏi đến tôi, cô làm ơn nói tôi đã về nhà, nhé? Tôi định về đây. Dì tôi không nghĩ tôi đi lâu đến thế, nhưng tôi tin ở nhà cần tôi, thế nên tôi định về ngay. Tôi không báo cho ai biết vì chỉ gây thắc mắc. Khi những người khác trở về, nếu họ hỏi, cô nói tôi về rồi nhé?
-       Được rồi, nếu cô muốn. Nhưng cô đi về Highbury một mình sao?
-       Vâng, có hại gì đâu ? Tôi đi nhanh. Tôi sẽ về đến nhà trong vòng hai mươi phút.
-       Nhưng đường quá xa, cô không nên đi một mình. Để gia nhân của bố tôi đi với cô. Để tôi gọi xe ngựa. Chỉ mấy năm phút thôi.
-       Cảm ơn cô, cảm ơn, nhưng không cần. Tôi muốn đi bộ. Tôi mà sợ đi bộ một mình! Có thể không lâu nữa tôi phải lo cho ai khác !
Jane có vẻ bối rối . Và Emma đáp một cách tình cảm:
-       Không có lý do gì mà để cho cô chịu rủi ro. Tôi phải kêu xe ngựa cho cô. Trời nóng có thể nguy hại hơn. Cô có vẻ mệt rồi.
Cô đáp:
-       Đúng, tôi mệt, nhưng không phải cách mệt như thế .. Đi bộ sẽ giúp cho tôi khoẻ người . Cô Woodhouse, có những lúc chúng ta đều biết sự mệt mỏi về tinh thần là như thế nào. Tôi phải nhận rằng tôi cảm thấy mệt mỏi. Nếu cô thương tôi, xin cô để cho tôi tự lo.
Emma không còn lời nào để tranh cãi. Cô đã trông thấy tất cả, cô thông cảm với Jane và cũng mong cho Jane ra về ngay. Cô nhìn Jane ra về với tình cảm nồng nàn của một người bạn. Vẻ mặt của Jane khi từ giã thật là cảm kích. Câu từ giã "Ôi chao, cô Woodhouse, quả là thoải mái khi đôi lúc được cô đơn!" xem dường như xuất phát từ một con tim trĩu nặng, cho thấy phần nào sự chịu đựng dai dẳng, ngay đối với những người thương yêu cô nhất.
Khi trở vào trong hành lang, Emma nhủ thầm "Có gia đình như thế! co 'người dì như thế ! tội nghiệp cho cô! Cô càng thêm đau khổ, tôi càng thương xót cho cô hơn".
Jane đi chỉ độ mười lăm phút và mọi người vừa xem qua hình ảnh về Venice, thì Frank Churchill đến. Emma đã không nghĩ đến anh, cô đã quên nghĩ đến anh, nhưng vẫn rất vui khi gặp lại anh. Chị Weston nhẹ nhõm. Lỗi không phải do con ngựa ô, họ đã đúng khi nghĩ đấy là do bà Churchill. Anh bị giữ lại vì bà yếu mệt – một cơn tai biến thần kinh chỉ kéo dài vài giờ - và có lúc anh bỏ hẳn ý định đi. Giá như anh biết trời nóng như thế hoặc đã muộn như thế thì hẳn anh đã ở nhà. Trời quá nóng! Anh chưa bao giờ mệt đến thế, chỉ ước gì đã đừng đi..không có gì làm anh khổ sở bằng cái nóng…Anh có thể chịu được lạnh giỏi, nhưng không chịu được nóng…
Rồi anh ngồi xuống, tránh xa lò sưởi dàng cho ông Woodhouse, dáng vẻ trông rất tệ hại.
Emma nói:
-       Nếu anh ngồi yên thì anh sẽ được mát ngay.
-       Ngay khi được mát, tôi sẽ phải trở về. Tôi khó thể được tha thứ, nhưng đấy cũng là ý nghĩ khiến cho tôi đi đến đây. Tôi đoán mọi người sẽ ra về sớm. Trên đường đến đây tôi gặp một người. Điên rồ trong thời tiết như thế này! Hoàn toàn điên rồ!
Emma lắng nghe, và rồi nhận ra Frank Churchill đang bực bội. Nhiều người cáu gắt khi bị nóng bức. Đấy có thể là tình trạng của anh hiện giờ, và cô biết ăn uống thường giúp người ta bớt than phiền một cách bất chợt. Cô khuyên anh nên dùng chút nước giải khát, anh sẽ thấy có đủ thứ trong phòng ăn, và cô ân cần chỉ ra cánh cửa.
Không, anh không muốn ăn. Anh không đói, ăn uống chỉ làm cho anh nóng bức thêm. Nhưng chỉ trong ít phút anh dịu xuống và lẩm bẩm nói gì đấy về bia vân sam, rồi đi ra ngoài.
Emma qua lại để chăm sóc ông bố, thầm nghĩ "Mình lấy làm vui đã không yêu anh ta. Mình không nên yêu người đã nhanh chóng bực bội vì sức nóng buổi sáng. Tâm tình hiền hoà của Harriet sẽ không chấp nhất anh ta".
Anh đã dùng một bữa đầy đủ rồi quay lại, hết nóng bức, tư cách hiền hoà trở lại như bản thân anh vẫn thế. Anh kéo một chiếc ghế ngồi cạnh mọi người, chăm chú xem họ đang làm gì, rồi nói rằng anh rất tiếc đã đến muộn. Tinh thần anh không được thoải mái nhưng bây giờ cố tỏ ra khá lên, cố tìm cách nói vui những chuyện không đâu.
Mọi người đang xem qua hình ảnh về Thuỵ Sĩ.
Anh nói:
-       Ngay khi bà bác tôi được mạnh khoẻ, tôi sẽ xuất ngoại. Khi nào tôi được đi đến những nơi ấy thì tôi mới mãn nguyện. Một ngày nào đó, các bạn sẽ được xem qua những bức vẽ của tôi, hoặc đọc qua nhật ký hành trình – hoặc thơ của tôi. Tôi sẽ làm việc gì đấy để thể hiện tài năng.
-       Có thể là vậy, nhưng không phải qua những bức vẽ ở Thuỵ Sĩ. Anh sẽ không bao giờ đi Thuỵ Sĩ được. Hai ông bà bác anh sẽ không bao giờ cho phép anh rời nước Anh.
-       Họ có thể được khuyến khích để cùng đi. Khí hậu ấm sẽ tốt cho bà ấy, tôi có phần hy vọng tất cả chúng tôi sẽ đi. Tôi muốn có thay đổi. Tôi nghiêm túc mà. Cô Woodhouse, dù cho mắt cô có dò xét ra sao, tôi cảm thấy chán nước Anh, và nếu tôi có thể đi ngày mai, tôi sẽ đi ngay.
-       Anh chán cảnh giàu sang và sự nuông chiều. Có thể nào anh tự tạo ra ít thứ khác gay go cho mình và rồi cảm thấy tự mãn nguyện mà ở lại được không?
-       Tôi mà chán cảnh giàu sang và sự nuông chiều! cô lầm rồi. Tôi không cho là mình giàu sang hay được nuông chiều. Tôi bị ngáng trở trong mọi chuyện quan trọng. Tôi nghĩ mình là người may phước.
-       Nhưng anh không có vẻ khổ sở như khi mới đến. Hãy đi ăn uống thêm một tí nữa, rồi anh sẽ cảm thấy khoẻ lên. Thêm một miếng thịt nguội, một ly bia, rồi anh sẽ thấy thoải mái như bọn tôi.
-       Không, tôi sẽ không đi đâu. Tôi muốn ngồi kế cô. Cô là liều thuốc hay nhất.
-       Ngày mai chúng tôi đi Box Hill, anh nên đi cùng. Đấy không phải là Thuỵ Sĩ, nhưng có cái gì đấy dành cho một thanh niên muốn có một thay đổi. Anh sẽ đi với chúng tôi chứ?
-       Không, chắc chắn là không. Tôi phải về nhà khi thời tiết mát về chiều tối.
-       Nhưng anh có thể đến lần nữa khi thời tiết mát về sáng sớm.
-       Không, không đáng công. Nếu tôi đến, tôi sẽ cảm thấy bực bội.
-       Thế thì anh cứ ở lại Richmond.
-       Nhưng nếu tôi ở lại, tôi sẽ càng bực bội hơn. Cứ nghĩ đến việc tất cả các bạn ở đấy mà không có tôi là tôi không thể chịu được.
-       Đấy là những khó khăn mà anh phải tự giải quyết. Hãy chọn lựa mức độ bực bội. Tôi không muốn ép anh nữa.
Những người khác đi ra nogài giờ đã trở về. Có người thật vui khi gặp Frank Churchill, những người khác ra vẻ điềm tĩnh, nhưng mọi người đều thắc mắc khi không được giải thích tại sao không thấy mặt cô Fairfax. Đến lúc này, mọi người phải về nhà, chấm dứt câu chuyện, và sau khi bàn bạc về kế hoạch ngày hôm sau, họ ra về.
Frank Churchill vẫn muốn từ chối đi cùng, nên nói với Emma:
-       Này…nếu cô muốn tôi ở lại để cùng đi, tôi sẽ ở lại.
Cô mỉm cười tỏ ý thuận. Anh sẽ ở lại nếu Richmond không gọi anh quay về.

connhenxanh

Chương 7

Họ có một ngày đẹp trời cho chuyến đi Box Hill. Mọi sắp xếp đều chu đáo, mọi người đều đúng giờ giấc. Ông Weston điều hành toàn thể, thi hành nhiệm vụ một cách an toàn từ Hartfield đến tư dinh cha Xứ. Emma ngồi chung cỗ xe với Harriet, chị Bates cùng cô cháu ngồi chung với vợ chồng Elton, các quý ông cưỡi ngựa. Chị Weston ở lại với ông Woodhouse.
Họ đi mười cây số trong tinh thần phấn chấn, nhưng thiếu một cái gì đấy. Họ cảm thấy nặng nề, thiếu sinh động, thiếu liên kết. Họ phân cách nhau quá rõ rệt. Hai vợ chồng Elton đi bên nhau, anh Knightley chăm sóc chị Bates và Jane, Emma và Harriet đi cùng Frank Churchill. Ông Weston muốn mọi người hoà hợp với nhau tốt hơn, nhưng vô ích. Dường như lúc đầu sự phân cách chỉ là vô tình, nhưng dần dà không có gì thay đổi. Vợ chồng Elton không muốn đi kề bên ai. Dù vẫn tỏ ra lịch sự trong suốt hai tiếng đồng hồ mà không gì hoá giải được. Ngay cả ông Weston vui vẻ cũng bất lực.
Khởi đầu, Emma cảm thấy vô cùng chán nản. Cô chưa từng thấy Frank Churchill im lìm và ngốc nghếch như thế này. Anh không nói câu gì cho ra hồn, chỉ nhìn mà không thấy, chiêm ngưỡng mà không có đầu óc, lắng nghe mà không biết cô nói gì. Trong khi anh trông đáng chán, không lạ gì mà Harriet cũng trông đáng chán theo, và không ai chịu đựng được hai người.
Khi họ cùng ngồi xuống, không khí dễ chịu hơn. Emma càng cảm thấy dễ chịu hơn vì Frank Churchill hoạt bát hơn và trở nên sinh động hơn, luôn chú ý đến cô. Mọi cử chỉ săn đón đặc biệt là dành cho cô. Dường như anh chỉ muốn làm cho cô vui và muốn tỏ ra trìu mến với cô. Còn Emma cảm thấy hào hứng và thoải mái vì được anh chú ý đến, lại còn tỏ vẻ thân mật khích lệ anh. Khi hai người mới quen nhau, cô cho thái độ của anh là sự nịnh đầm, nhưng bây giờ cô nghĩ đấy không có nghĩa gì cả. Nhưng trong phán xét của người khác thì ngược lại "Anh Frank Churchill và cô Woodhouse trông tình tứ với nhau quá".
Nhận xét này được truyền miệng cho nhau, rồi một phụ nữ thuật lại trong một lá thư gửi đi Maple Grove, và một phụ nữ khác cũng kẻ lại trong một lá thư gửi Ireland.
Emma hào hứng và vô tâm không phải vì vui thực sự mà chỉ vì cảm thấy không được vui như ý muốn. Cô cười cợt vì cảm thấy thất vọng. Dù cô thích anh vì anh chú ý đến mình, dù thái độ là do tình bạn, do lòng ngưỡng mộ hoặc chỉ là lời bông đùa, anh vẫn không thể chiếm được tim cô. Trong tâm tưởng cô, anh vẫn chỉ là người bạn.
Anh nói:
-        Tôi rất biết ơn cô đã bảo tôi đến hôm nay. Nếu không nhờ cô, tôi hẳn đã bỏ phí ngày vui này. Tôi muốn sẽ đến đây lần nữa.
-       Anh đã rất bực bội mà tôi không hiểu tại sao, ngoại trừ là do anh đến quá muộn nên không thể hái dâu được. Tôi cố tỏ ra là người bạn tốt của anh. Nhưng anh đã khiêm tốn. Anh nài nỉ để được ra lệnh phải đến đây.
-       Cô đừng nói tôi bực bội. Tôi chỉ mệt. Thời tiết nóng làm cho tôi kiệt sức.
-       Hôm nay nóng hơn ngày thường.
-       Không nóng trong cảm nghĩ của tôi. Hôm nay tôi được thoải mái hoàn toàn.
-       Anh thoải mái vì anh chịu sự chỉ huy.
-       Sự chỉ huy của cô hả? Đúng.
-       Có lẽ tôi muốn anh nói thế, nhưng ý tôi muốn nói là tự chỉ huy. Bằng cách nào đấy, anh đã xoá tan những giới hạn và thoát ra khỏi sự quản lý của chính anh. Nhưng hôm nay anh trở lại như xưa, và vì tôi không thể gần anh luôn, tốt nhất là nên tin nơi tính khí của anh dưới sự kiểm soát của anh hơn là của tôi.
-       Dù gì vẫn thế. Tôi không thể tự kiểm soát mà không có một động lực. Cô ra lệnhcho tôi, dù cô có nói ra hay không, cô có thể gần tôi luôn. Cô vẫn gần tôi luôn.
-       Tính từ ba giờ ngày hôm qua. Tầm ảnh hưởng vĩnh viễn của tôi không thể bắt đầu sớm hơn, nếu không khi nãy anh hẳn đã không bực bội.
-       Ba giờ ngày hôm qua! Đấy là ngày của cô. Tôi nghĩ lần đầu tiên mình gặp cô là tháng hai.
-       Thật không thể bài bác tính nịnh đầm của anh được. Nhưng – cô hạ thấp giọng – không có ai nói năng gì ngoài hai chúng ta. Không nên ăn nói lung tung cho bảy người giữ im lặng chê cười.
Anh trả lời ra vẻ cẩn trọng:
-       Tôi thấy không có gì phải xấu hổ. Tôi gặp cô lần đầu tiên vào tháng hai. Cứ để mọi người nghe tôi nói. Tôi gặp cô lần đầu tiên vào tháng hai.
Rồi anh thầm thì:
-       Những người đi theo ta thật là ngốc nghếch. phải làm  gì để khởi động họ đây? Chuyện càn bậy gì cũng được . Họ phải nói.
Rồi anh nói to lên:
-       Thưa quý cô và quý ông, tôi được lệnh cô Woodhouse (người ở đâu cũng làm đầu têu) để nói rằng cô ấy muốn biết quý vị đang suy nghĩ gì?
Vài người cười to và trả lời một cách vui vẻ. Chị Bates nói liến thoắng. Cô Elton tức tối với ý nghĩ cô Woodhouse làm đầu têu. Câu trả lời của anh Knightley là rõ ràng nhất.
-       Có chắc là cô Woodhouse muốn nghe chúng tôi đang nghĩ gì không?
Emma thốt lên, cười một cách buông thả:
-       Trời ơi! Không, không, không thể được – chính lúc này tôi không chịu được. Cho tôi nghe bất cứ chuyện gì ngoại trừ chuyện mọi người đang nghĩ gì, ý tôi là không hẳn mọi người. Có lẽ có một hoặc hai người – cô liếc qua ông Weston và Harriet – mà tôi không sợ nghe ý nghĩ.
Cô Elton nói có ý nhấn mạnh:
-       Riêng tôi thì không muốn tìm hiểu như thế. Dù với tư cách là người bảo hộ cho ngày hôm nay ...tôi chưa bao giờ tham gia..nhóm khám phá nào..thiếu nữ trẻ...phụ nữ có chồng...
Tiếng thì thầm của cô là dành cho chồng cô , thế nên anh cũng thì thầm đáp lại:
-       Đúng lắm .. Em yêu, đúng lắm ...Thật thế...chưa từng nghe qua...nhưng có vài quý cô nói điều gì đấy. Tốt hơn là nên xem như chuyện đùa để cho qua. Mọi người đều biết cái gì là do em.
Frank nói nhỏ với Emma:
-       Không ích gì. Phần lớn là họ bị xúc phạm. Tôi sẽ lựa lời mà nói với họ.
Rồi anh nói to lên:
-       Thưa quí cô và quý ông, tôi được lệnh cô Woodhouse mà nói rằng cô ấy từ  bỏ quyền được biết chính xác quý vị đang nghĩ gì, và chỉ yêu cầu mỗi vị đóng góp giúp vui như thế nào đấy. ở đây quý vị có bảy người ngoài tôi ra – người mà cô ấy nói đã giúp vui nhiều rồi. Cô ấy chỉ muốn mỗi vị đóng góp một cái gì đấy thật hay, là thơ hoặc văn xuôi, do tự sáng tác lấy hoặc của người khác. Nếu không thì là hai cái gì đấy hay vừa vừa, hoặc ba cái gì đấy nghe thật chán, rồi cô ấy sẽ cười thoả thuê.
Chị Bates lên tiếng:
-       Được lắm , thế thì tôi không phải khó nghĩ. Ba cái nghe thật chán, thế là hợp với tôi. Quý vị biết mà. Tôi có thể nói ra ngay ba chuyện nghe thật chán, được không ? – chị nhìn quanh quất – Quý vị có đồng ý không ?
Emma không thể dằn lòng, nói:
-       Nhưng có một điều khó. Xin lỗi chị, nhưng chị bị giới hạn, mỗi lần chỉ có ba chuyện thôi.
Vì thấy Emma nghiêm nghị, chị Bates không bắt kịp ý nghĩ của cô, nhưng sau đấy chị hiểu ra. Chị không tức giận, nhưng mặt thoáng đỏ hồng.
-       À, được rồi. Vâng, tôi biết ý cô muốn gì – rồi quay sang anh Knightley – và tôi sẽ giữ mồm giữ miệng. Tôi hẳn là người rất khó thương, nếu không cô ấy không thể nói như thế với người bạn thâm giao.
Ông Weston cất tiếng:
-       Tôi thích đề nghị của chị. Đồng ý, đồng ý. Tôi sẽ gắng hết sức. Tôi sẽ ra một câu hỏi hắc búa. Mọi người nghĩ sao?
Anh con trai của ông đáp:
-        Nghĩ thấp, con e là rất thấp, nhưng mọi người sẽ rộng lượng, đặc biệt đối với người xung phong đầu tiên.
Emma nói:
-       Không, không, không thể nói là thấp. Một câu hỏi hắc búa là đủ để cho qua ông ấy và người kế tiếp . Mời ông làm ơn ra câu đố.
Ông Weston nói:
- Tôi không rõ câu này có hay không. Đây này, hai chữ cái gì diễn tả sự vẹn toàn?
-       Hai chữ cái gì diễn tả sự vẹn toàn? Tôi không biết.
-       ÔI quý vị không bao giờ đoán ra được – ông quay sang Emma – tôi đoan chắc cô không bao giờ đoán được . Tôi nói cho cô biết : M và A – Emma. Cô có biết không ?
Thông hiểu và hài lòng đi đôi với nhau. Đấy có thể là chuyện bông lơn, nhưng Emma tỏ ra rất thích thú. Frank và Harriet cũng thế. Những người khác thì không thích, vài người có vẻ chậm hiểu.
Riêng anh Knightley nói một cách nghiêm nghị:
- Ông Weston có ý đánh đố rất khôn khéo, nhưng nhiều người hẳn không đồng ý với ông . Sự vẹn toàn không đến sớm như thế .
Cô Elton nói:
-       Chao ôi! Về phần tôi , tôi cáo lỗi phải xin rút lui, thật sự tôi không thể đóng góp gì cả. Tôi không thích chơi trò này. Có lần tôi nhận được bài thơ đọc chữ đầnhư từ tên tôi, mà tôi không thích chút nào. Tôi biết bài thơ ấy từ ai mà ra. Cái anh xấc xuợc đáng ghét! Quý vị biết tôi ám chỉ ai – cô gật đầu về phía anh chồng – Trò này thịnh hành trong mùa Giáng sinh khi người ta ngồi quanh lò sưởi, nhưng tôi cho là nó lạc điệu khi chúng ta đang khám phá đồng quê trong mùa hè. Cô Woodhouse phải tha lỗi. Tôi không phải là người có chuyện dí dỏm để đem ra giúp vui. Tôi không muốn giả vờ là dí dỏm. Tôi có nhiều nét sinh động theo cách của riêng tôi , nhưng tôi phải được phép phán đoán khi nào nên nói và khi nào nên giữ mồm. Xin cho tôi qua, anh Churchill . Xin cho anh E., Knightley, Jane và tôi qua. Chúng tôi không có chuyện gì hay – cả ba chúng tôi .
Chồng cô thêm, với vẻ nhạo báng:
-       Vâng, vâng, xin cho tôi qua. Tôi không có gì kể cho cô Woodhouse vui, hoặc cho bất kỳ quý cô nào vui. Một người đã có vợ hầu như là chẳng làm gì nên chuyện cả. Augusta, liệu chúng ta có nên đi dạo không?
-       Em rất sẵn lòng. Em đã qúa chán khi khám phá lâu như thế này ở một điểm. Jane, hãy đi cùng chị.
Nhưng Jane từ chối, và hai vợ chồng bước đi. Khi họ vừa đi khỏi tầm nghe lỏm, Frank Churchill nói:
-       Một cặp hạnh phúc! Họ xứng đôi làm sao! Thật là may mắn! Kết hôn như thế, bắt đầu từ sự quen biết ở một nơi chốn công cộng! Tôi nghĩ họ chỉ mới quen nhau vài tuần ở Bath. May mắn một cách kỳ lạ! Vì lẽ, nếu chỉ quen biết ở Bath hoặc ở bất kỳ nơi công cộng nào khác thì không thể nào tìm hiểu kỹ ai được . phải gặp gỡ phụ nữ trong nhà họ thì người ta mới dễ phán xét. Nếu không được như thế thì chỉ do ức đoán và may mắn – và thường là không may. Làm thế nào mà nhiều người đàn ông vội đi đến quyết định sau thời gian ngắn quen nhau để rồi hối tiếc cả đời!
Cô Fairfax từ đầu đến giờ tỏ ra ít nói, bây giờ  lên tiếng:
-       Chắc chắn là việc như thế vẫn xảy ra...
Cô ngưng lại vì một cơn ho. Frank Churchill đang quaysang cô để nghe cho rõ. Anh nghiêm nghị nói:
-       Cô nói tiếp đi.
cô tiếp :
-       Tôi chỉ muốn nhận xét rằng, dù hoàn cảnh không may như thế đôi lúc xảy ra cho cả đàn ông và phụ nữ, tôi nghĩ chuyện này là hiếm hoi. Tình yêu vội vã và thiếu cẩn trọng có thể nảy nở, nhưng thường sau đó người ta có thời giờ để suy nghĩ lại. Chỉ có những người yếu  mềm, thiếu trung kiên, đánh đố hạnh phúc của mình theo cơ may sẽ phải khổ sở suốt đời vì mối lương duyên bất hạnh.
Frank không trả lời, chỉ cúi người trong sự đồng thuận, rồi cất tiếng một cách sôi nổi:
-       Tôi không tin lắm vào khả năng phán xét của mình thế nên khi muốn lập gia đình tôi mong có ai đấy chọn vợ cho tôi .
Anh quay sang Emma:
-       Còn cô? Cô có thể chọn vợ cho tôi được không ? Chắc chắn là tôi sẽ yêu mến bất cứ người nào cô chọn . Cô biết chăm sóc nhà cửa, cô thấy đấy – anh mỉm cười về phía bố anh – Hãy tìm một người cho tôi . Tôi không vội. Hãy thu nhận cô ấy, dạy bảo cô ấy.
-       Và biến cô ấy giống như tôi.
-       Được thôi, nếu cô có thể .
-       Tốt lắm, tôi xin nhận nhiệm vụ. Anh sẽ có một cô vợ đáng mến.
-       Cô ấy phải là người năng động, có đôi mắt khô ráo. Tôi không ước gì hơn. Tôi sẽ đi xa trong vòngvài năm, và khi trở về tôi sẽ tìm đến cô để gặp vợ tôi . Nhớ đấy .
Emma không lo mình sẽ quên. Đấy là việc gửi gắm ăn khớp với dự tính của cô. Liệu Harriet có đáp ứng sự mô tả của anh không ? Ngoại trừ đôi mắt khô ráo, hai năm là đủ để Harriet đạt những điều kiện khác mà anh mong ước. Thậm chí lúc này biết đâu anh đang nghĩ đến Harriet, ai biết được ? Có vẻ là đúng, vì anh nhờ cô dạy bảo cô ấy.
Jane nói với bà dì:
-       Dì ạ, bây giờ mình đi gặp cô Elton chứ?
-       Cháu yêu, nếu cháu muốn. Dì lúc nào cũng sẵn sàng. Dì đã sẵn sàng đi với cô ấy bất cứ lúc nào. Nhưng bây giờ đi cũng được . Ta sẽ bắt kịp. Cô ấy đây rồi, không , đấy là người khác. Đấy là một trong những phụ nữ trong nhóm ô tô Ireland, không giống cô ấy tí nào. À, dì dám chắc rằng ...
hai người bước đi, rồi nửa phút sau anh Knightley đi theo. Chỉ có ông Weston, con trai ông, Emma và Harriet ở lại. Tinh thần anh chàng bây giờ dâng cao đến mức hầu như khó chịu. Ngay cả Emma cũng cảm thấy chán ngán vì những lời khen ngợi và thái độ hớn hở. Cô thầm mong được đi dạo trong tĩnh lặng mà không có ai đi cùng, hoặc ngôi một mình mà không cần ai để ý đến, để ngắm nhìn quang cảnh xinh tươi phía dưới. Nhưng rồi cô lấy làm vui khi nghe các gia nhân đi tìm chủ để báo tin cỗ xe đã đến. Cô còn vui lòng chịu đựng tiếng ồn ào khi mọi người đang giã từ nhau và tiếng cô Elton muốn gọi cỗ xe của mình đến trước . Cô mong về nhà sớm để kết thúc một ngày đáng lẽ là vui nhưng thật ra không vui gì cả.
Trong khi chờ cỗ xe đến đón, Emma thấy anh Knightley đứng kế bên. Anh nhìn quanh quất như thể biết chắc không có ai ở chung quanh, rồi nói:
-       Emma, một lần nữa anh phải nói với em như trước giờ anh vẫn thế, dù anh không thích mấy, nhưng anh vẫn muốn nói. Anh không thể nhìn em làm sai mà không có ý kiến. Tại sao em vô cảm với chị Bates như thế? Làm thế nào có thể thất lễ với một phụ nữ có tư cách, tuổi tác và hoàn cảnh ấy ? Emma ạ, anh cho là không nên như thế .
Emma nghĩ ngợi, đỏ mặt , cảm thấy ân hận, nhưng vẫn cố cười cợt cho qua chuyện :
-       Chả có gì, làm thế nào em đừng nói được ? Ai cũng chẳng đặng đừng. Không có gì quá tệ. Em dám chắc chị ấy không hiểu em nói gì.
-       Anh cam đoan với em rằng chị ấy hiểu . Chị ấy hiểu rõ ý em. Từ lúc ấy , chị vẫn nói về chuyện này. Anh ước gì dm dcn ghe chị ấy nói ra sao – với tấm lòng chân tình và rộng lượng thế nào\;. Anh ước gì em được nghe chị ấy ca ngợi lòng độ lượng của em vì bố em và em hằng quan tâm đến chị ấy , trong khi bạn hữu của chị ấy lại tỏ ra khó chịu.
Emma thốt lên:
-       Ôi dào! Em biết không có người nào tốt hơn chị ấy, nhưng anh nên biết rằng điều không may là chị a pha trộn cả cái hiền hoà lẫn cái nực cười.
Anh nói:
-       Anh công nhận là có sự pha trộn như thế . Giá như chị ấy giàu có, anh sẽ chấp nhận những cái nực cười thỉnh thoảng khoả lấp cái hiền hoà. Giá như chị ấy có địa vị khá hơn, anh sẽ phó mặc những thái độ vô lý không làm hại đến ai, anh sẽ không tranh cãi với em về cử chỉ phóng túng nào. Giá như chị ấy ngang bằng với em, nhưng mà, Emma, hãy xét qua tình cảnh hoàn toàn khác hẳn. Chị ấy nghèo, đã sa sút so với cuộc sống thoải mái lúc mới lớn lên, và nếu chị ấy sống đến tuổi già có lẽ sẽ còn sa sút hơn nữa. Hoàn cảnh của chị ấy đáng cho ta thương cảm. Cách cư xử đó đúng là không hay. Chị ấy quen biết gia đình em từ khi em còn bé, đã nhìn thấy em lớn khôn, chăm sóc cho em và được gia đình em cảm kích. Bây giờ em lại vô tâm, trong giây phút tự mãn đã cười cợt chị ấy, xúc phạm chị ấy – trước mặt cháu gái chị ấy nữa – và trước mặt mọi người. Nhiều người – chắc chắn là có vài người – sẽ thấy cách em đối xử với chị ấy mà làm theo. Emma, như thế thì hẳn em không lấy làm vui tí nào, chắc chắn là anh không vui tí nào. Nhưng anh phải nói, anh sẽ nói với em tất cả sự thật khi có cơ hội. Anh lấy làm hãnh diện khi chứng tỏ mình là người bạn đích thực của em qua lời khuyên rất chân thật, và tin rằng , có lúc nào đấy em sẽ tỏ ra công tâm với anh hơn là lúc này.
Trong khi trao đổi, hai người đang đi đến cỗ xe. Trước khi cô có thể trả lời, anh đã đưa tay đỡ cô bước lên xe. Anh đã ngộ nhận về những cảm nghĩ đang khiến cho cô ngoảnh mặt đi, câm nín. Những cảm nghĩ kết hợp làm cho cô tức giận, xấu hổ và quan ngại sâu sắc đối với chính con người mình. Cô không thể nói ra được lời nào. Khi bước lên xe, cô cố trấn tĩnh, rồi tự trách bản thân cô đã từ giã mà không nói lời tự thú, đã ra về với thái độ như là mặt sưng mày sỉa. Cô nhìn ra ngoài, định cất tiếng hoặc vẫy tay cho anh thấy không phải thế, nhưng đã quá muộn. Anh đã quay đi, và cỗ xe đã chuyển bánh. Cô tiếp tục ngoái nhìn lại phía sau, nhưng hoài công. Rồi cỗ xe dường như chạy nhanh hơn ngày thường, chẳng bao lâu sau chạy xuống triền đồi, và tất cả đều bị bỏ lại phía sau khá xa.
Cô cảm thấy bứt rứt không lời nào tả xiết, hầu như vượt quá mọi mức độ mà cô có thể che giấu. Chưa bao giờ cô cảm thấy xao động, xấu hổ, tiếc nuối như thế này. Cô bị sốc nặng. Không thể nào chối cãi sự thật trong vụ việc . Cô cảm nhận điều này tận đáy lòng. Làm thế nào cô tỏ ra ác độc như thế đối với chị Bates! Làm thế nào cô tỏ ra thiếu kém về nhận thức đối với người mà cô đánh giá cao! Và làm thế nào cô để cho anh đang buồn vì không được nhận từ cô một lời cảm kích, lời đồng thuận, lời tử tế!
Thời gian không làm cô nguôi ngoai. Càng nghĩ, cô càng cảm thấy thấm thía. Cô chưa bao giờ thấy phiền muộn như lúc này. Điều may mắn là cô không cần phải trò chuyện với ai. Chỉ có Harriet, nhưng cô bé cũng có vẻ không vui, mệt mỏi, và cũng muốn giữ im lặng. Emma nhận ra những giọt lệ không ngớt chảy trên dài trên đôi má hầu như suốt chặng đường về, mà không buồn trấn áp.

connhenxanh

Chương 8

Cả buổi tối, kỷ niệm khốn khổ về chuyến đi Box Hill vẫn ám ảnh tâm trí Emma. Cô không biết những người khác trong đoàn nghĩ thế nào. Sống trong những ngôi nhà khác và có những lối sống khác, họ có thể nhìn lại mà thấy vui, nhưng đối với cô đấy là một buổi sáng hoàn toàn uổng phí, chỉ đầy những bất mãn, và còn khốn khổ hơn khi hồi tưởng. Cô chỉ tìm lại nguồn vui  khi bỏ cả buổi tối ngồi chơi bài với ông bố. ở đây là niềm vui thật sự, vì ở đây cô từ bỏ hai mươi bốn tiếng đồng hồ sống riêng cho mình để giúp ông bố được vui. Cô cảm thấy dù không xứng đáng với tình thương hiền dịu và lòng quý mến cả tin của ông, trong cách xử thế với ông, cô vẫn không đối diện với lời trách móc nặng nề nào. Cô mong mình không phải là người con gái vô tâm đối với bố. Cô mong không có ai có thể nói với cô „Tại sao cô vô cảm với bố cô như thế ? Tôi phải nói, tôi sẽ nói với cô tất cả sự thật khi có cơ hội!”
Chị Bates sẽ không còn bao giờ ...đúng, không bao giờ ! nếu trong tương lai cô tỏ ra quan tâm hơn để xoá đi quá khứ, cô có thể mong mình được thứ lỗi. Trong thâm tâm, cô đã thấy mình quá khinh suất, có lẽ khinh suất trong ý nghĩ hơn là ở vẻ bề ngoài khinh bỉ hoặc khiếm nhã. Nhưng không nên như thế nữa. Trong ý thức ăn năn, cô định sáng ngày hôm sau sẽ đến thăm chị Bates. Đấy sẽ là bước khởi đầu về phía cô cho mối giao tiếp bình đẳng, tử tế.
Với chủ định như thế, sáng ngày sau cô ra đi sớm mà không gì có thể ngăn cản cô được . Cô nghĩ có khả năng sẽ gặp anh Knightley trên đường đi hoặc trong nhà chị Bates đúng lúc cô đang ở đấy. Cô không phiền hà gì cả. Cô sẽ không cảm thấy xấu hổ khi mình tỏ ra hối lỗi một cách công tâm và thành thực . Khi cô bước trên đường, mặt cô hướng về Donwell, nhưng cô không gặp anh.
„Các quý bà có nhà”.
Trước đây, cô chưa từng cảm thấy vui như thế bao giờ khi nghe câu thông báo này, hoặc khi bước vào hành lang, hoặc khi bước lên cầu thang.
Có tiếng xào xạc bên trong, có nihều chuyển động và tiếng nói . Cô nghe tiếng của chị Bates dường như đang hối hả làm việc gì đấy, cô hầu ra vẻ sợ hãi và lúng túng mong cô vui lòng đứng đợi một chốc, rồi nhanh chóng đưa cô vào. Có vẻ như người dì và cô cháu gái muốn trốn lánh vào phòng kế bên. Cô thoáng nhìn thấy Jane trông có vẻ đau yếu nặng, và trước khi cánh cửa đóng lại, cô nghe chị Bates nói:
-       Cháu yêu, dì sẽ nói cháu phải nằm tĩnh duỡng, vì dì tin cháu bị mệt.
Bà cụ Bates tội nghiệp, vẫn lịch sự và khiêm tốn như lúc nào, với thái độ như thể bà không biết chuyện gì đang xảy ra.
Bà Bates nói:
-       Tôi e Jane không được khoẻ nhưng tôi không chắc , họ bảo tôi con bé vẫn bình thường. Cô Woodhouse ạ, cháu tôi sẽ ra tiếp cô ngay. Tôi mong cô tìm được chiếc ghế. Tôi ước gì Hetty không đi vắng. Tôi thật là vô dụng. Cô có ghế ngồi chưa ? Cô ngồi nơi thoải mái chứ ? Tôi mong con tôi sẽ ra ngay.
Emma cũng thật lòng mong như thế . Trong một khoảnh khắc, cô đã e chị Bates không muốn gặp cô . Nhưng chị Bates đi ra. Vẫn những câu chào theo lệ thường „Rất vui và cảm kích”. Nhưng ý thức của Emma cho thấy không có sự liến thoắng như trước , lần này dáng vẻ và cử chỉ kém thoải mái. Cô mong khi mình hỏi thăm cô Fairfax một cách rất chân tình thì sẽ giúp cho chị lấy lại được tình cảm như xưa. Hiệu quả có vẻ tức thời.
-       À cô Woodhouse, cô thật tử tế! Tôi đoán cô đã nghe tin, và đến thăm cho chúng tôi được vui. Thật ra tôi không được vui lắm. – chị chớp mắt để giấu đi một, hai giọt lệ - nhưng chúng tôi khó mà đành lòng xa con bé sau khi nhưng đã về với chúng tôi một thời gian dài, và con bé giờ đang bị nhức đầu kinh khủng sau cả buổi sáng ngồi viết thư cho Đại tá Campbell và cô Dixon – những bức thư dài như thế , cô biết đấy. Tôi nói „Cháu yêu ạ, cháu sẽ bị mù mắt mất thôi”, vì con bé cứ chảy nước mắt. Người ta không nên lấy làm lạ, không lấy làm lạ gì cả. Quả là sự thay đổi lớn lao, và dù cho con bé được may mắn một cách lạ lùng – mà tôi nghĩ chưa từng có cô gái trẻ nào gặp vận may như thế khi mới bước ra ngoài đời – cô Woodhouse ạ, đừng cho rằng chúng tôi vô ơn đối với may mắn đáng ngạc nhiên như thế (chị Bates lại lau nước mắt ) nhưng, tội nghiệp con bé! Nếu cô đã từng kinh qua cơn nhức đầu như con bé hiện giờ. Khi người ta đang bị đau đớn, cô biết đấy , người ta không thể cảm thấy mình đang có ân sủng. Con bé suy sụp nhiều. Khi nhìn thấy con bé bây giờ, không ai có thể nghĩ ra nó đã vui sg đến thế nào khi nhận được ân sủng ấy. Xin cô thứ lỗi con bé không thể ra tiếp ...nó quá yếu... Nó nằm nghỉ trong phòng...tôi muốn nó nằm tĩnh dưỡng. Tôi nói „Cháu yêu, dì sẽ nói cháu phải nằm tĩnh dưỡng”, nhưng không phải, con bé đang đi tới đi lui trong phòng. Nhưng bây giờ nó đã viết xong mấy lá thư, nó nói sẽ cảm thấy khoẻ lại ngay. Cô Woodhouse ạ, con bé rất tiếc không được gặp cô, nhưng tôi mong cô tử tế bỏ bỏ lỗI cho nó , cô phải đứng chờ ngoài cửa...tôi thật lấy làm xấu hổ...nhưng có ít xáo trộn nhỏ...thế nên chúng tôi không nghe tiếng gõ cửa, và chỉ đến lúc cô bước lên cầu thang chúng tôi mới biết ai đến thăm. Tôi nói „ Đấy chỉ là bà Cole. Không ai khác đến sớm như thế này”. Con bé nói „Được, không lúc này thì lúc khác, và tốt hơn là vào lúc này”. Nhưng rồi Patty bước vào báo cho tôi biết cô đến . Tôi nói „Ôi, đấy là cô Woodhouse, dì tin cháu sẽ muốn gặp cô ấy „. Con bé nói „Cháu không thể gặp ai cả”. Rồi nó ngồi dậy và muốn bỏ đi. Đấy là việc khiến cho cô phải chờ...làm chúng tôi lt rất làm tiếc và xấu hổ. Tôi nói „Cháu yêu, nếu cháu phải đi thì cứ đi, dì sẽ nói cháu phải nằm tĩnh dưỡng”.
-       Emma thật sự cảm thấy quan tâm. Con tim cô từ lâu đã trở nên hiền hoà hơn đối với Jane. Hình ảnh này của Jane cho thấy nỗi khổ tâm khi muốn cứu vãn sau khi đã bị nghi ngờ một cách hẹp hòi trước đây, khiến cho Emma càng thương xót bạn hơn. Khi nhớ lại thái độ kém công tâm và kém tử tế của mình trong quá khứ, Emma nghĩ Jane hẳn muốn gặp bà Cole hoặc một người bạn lâu năm khác để tránh mặt mình.
Với lòng tiếc nuối và quan tâm sâu sắc, Emma nói ra những gì mình nghĩ thành thực mong rằng cơ hội của Jane mà cô nghe được từ chị Bates có thể bgi đã được xác định, để giúp cho cô Fairfax được thoải mái.
- Đây hẳn là thử thách cam go cho tất cả . Tôi được biết phải đợi cho đến khi đại tá Campbell trở về.
Chị Bates đáp”
-       Cô thật tử tế! Luôn tử tế.
Không thể chịu được khi nghe nói tiếng „luôn „, và để ngắt ngang sự cảm kích nhàm chán, Emma hỏi ngay”
-       Xin cho hỏi, cô Fairfax định đi đâu ?
-       Đến gia đình bà Smallridge – một người dễ mến, có vị thế cao – để làm gia sư cho ba đứa con nhỏ của bà ấy – những đứa trẻ đáng yêu. Không thể nào có nơi khác thoải mái hơn, ngoại trừ có lẽ gia đình bà Suckling và bà Bragge. Nhưng bà Smallridge chơi thân với cả hai nhà, và cùng là láng giềng với nhau: chỉ cách Maple Grove bốn dặm. Jane chỉ sống cách Maple Grove có bốn dặm.
-       Tôi đoán cô Elton là người đã giúp đỡ cô Fairfax...
-       Vâng, cô Elton tốt bụng. Một người bạn thật sự , giúp đỡ không biết mệt mỏi. Cô a không muốn nghe chúng tôi từ chối. Không để cho Jane thoái thác khi Jane mới nghe qua lần đầu. Đấy là ngày hôm kia, chính là vào buổi sáng ở Donwell, khi lần đầu tiên Jane nghe về chuyện này đã không muốn nhận, với những lý do như cô nói , chính xác như cô nói , con bé đã nhất quyết không nhận lời ai cho đến khi đại tá Campbell trở về, và không gì có thể khiến cho con bé nhận lời ai. Con bé lặp đi lặp lại với cô Elton như thế, và tôi tin nó sẽ không đổi ý. Nhưng cô Elton tốt bụng ấy , với đầu óc phán xét lúc nào cũmg đúng, nhìn xa trông rộng hơn tôi . Không phải ai cũng tỏ ra sốt sắng như cô ấy mà gạt ra câu trả lời của Jane. Ngày hôm qua cô ấy còn nói rõ sẽ không viết thư tả lời từ chối như Jane mong muốn. Cô ấy muốn chờ đợi, và y như rằng , tối hôm qua hai bên đồng ý là Jane sẽ đi. Tôi khá ngạc nhiên! Tôi đã không dự đóan được ! Jane kéo cô Elton qaua một bên và chỉ nói một lần, rằng sau khi đã xét qua những lợi điểm ở nhà bà Smallridge, con bé đi đến quyết định nhận lời. Chỉ khi sự việc đã đâu vào đấy xong xuôi thì tôi mới rõ.
-       Chị gặp cô Elton tối hôm qua à?
-       Vâng, cả hai dì cháu tôi . Cô Elton mời chúng tôi đến . Sự việc xảy ra ở trên đồi, khi chúng tôi đang đi bách bộ với anh Knightley. Cô ấy nói „Tất cả quý vị phải đến chúng tôi chơi tối nay. Tôi nhất quyết muốn tất cả quývị đến „
-       Anh Knightley cũng ở đấy , phải không ?
-       Không, không có anh Knightley. Lúc đầu anh ấy từ chối. Dù tôi nghĩ anh ấy sẽ đến vì cô Elton cứ khăngkhăng mời, anh vẫn không đến . Nhưng cả mẹ tôi, Jane và tôi đều đến , và chúng tôi có một buổi tối thật là dễ chịu. Những người bạn hiền như thế, cô biết mà, cô Woodhouse ạ, lúc nào cũng dễ mến, dù ai nấy đều đã mệt nhọc sau buổi sáng đi chơi với nhau. Cô biết đấy, khi giải trí người ta vẫn mệt, và tôi có thể nói không ai còn thấy vui thú gì nữa . Tuy nhiên, riêng tôi thấy đấy là buổi tụ họp vui vẻ, và rất lấy làm cảm kích khi những người bạn tử tế mời mình đến dự.
-       Dù chị không nhận ra, tôi đoán là cô Fairfax đã quyết định trước cả rồi .
-       Tôi tin là thế.
-       Đến lúc chia tay, dù sớm hay muộn, hẳn cô ấy và tất cả bạn bè đều buồn. Nhưng tôi mong cô ấy sẽ nguôi ngoai vì           công việc – ý tôi nói là về tính tình và cách cư xử của gia đình chủ nhà.
-       Cám ơn cô Woodhouse thân yêu. Vâng, cô ấy có mọi điều kiện để được dễ chịu. Ngoại trừ hai nhà Suckling và Bragge, trong số những người quen biết của cô Elton không có mấy gia đình cần người nuôi dạy trẻ mà phóng khoáng và thanh lịch như thế . Bà       Smallridge, một phụ nữ thật tốt ! có mức sống gần bằng Maple Grove, còn nói về các đứa trẻ, ngoại trừ bọn trẻ ở hai nhà Suckling và Bragge, không có trẻ con ở đâu ngoan hơn. Jane sẽ được đối xử với sự tôn trọng và lòng nhân hậu. Không có gì khác ngoài sự thoải mái, một cuộc sống thoải mái. Còn về tiền luơng! Tôi thật sự không thể cho biết về tiền luơng của con bé, cô Woodhouse ạ, ngay cả cô vốn đã quen với những khoản tiền lớn sẽ           thấy khó tin là một người còn            trẻ như Jane lại được trả lương cao đến thế.
Emma thốt lên:
- À này, chị ạ, nếu những đứa trẻ khác đều giống như tôi theo như tôi còn nhớ, thì gấp năm lần số lương như tôi nghe được cũng còn xứng đáng.
-       Cô thật là có ý nghĩ cao thượng!
-       Chừng nào cô Fairfax sẽ đi?
-       Không bao lâu nữa đâu. Thế mới tệ. Trong vòng nửa tháng. Bà Smallridge cần người gấp. Bà mẹ tội nghiệp của tôi không biết phải chịu đựng như thế nào. Nhưng rồi, tôi cố xoá đi chuyện này khỏi đầu óc của bà. Tôi nói „Này mẹ, đừng nghĩ gì đến chuyện đó nữa „.
-       Bạn bè hẳn phải buồn khi xa cô ấy. Còn ông bà Campbell sẽ phải buồn vì cô ấy nhận việc làm trước khi họ trở về, phải không ?
-       Vâng, Jane nói họ sẽ buồn, nhưng dù thế đây là cơ hội mà con bé nghĩ không nên từ chối. Tôi rất lấy làm ngạc nhiên khi lần đầu tiên con bé thuật cho tôi nghe những gì nó đã nói với cô Elton, rồi cùng cô Elton đến chúc mừng tôi về chuyện này! Đấy là           trước tiệc trà – khoan đã – không , không thể nào trước tiệc trà, bởi vì chúng tôi vừa mới bắt đầu chơi bài, nhưng tuy vậy là trước tiệc trà, bởi  vì tôi nhớ mình nghĩ...Ôi chao! Không, bây giờ tôi nhớ ra rồi, có chuyện gì đấy xảy ra trước tiệc trà, nhưng không phải thế. Trước tiệc trà anh Elton được gọi ra ngoài, con trai của ông già John Abby muốn nói chuyện với anh ấy . Ông già John tội nghiệp, tôi rất quý ông ấy, ông ấy làm thư ký cho bố tôi trong hai mươi bảy năm, và bây giờ, ông già tội nghiệp, bị bệnh phải nằm liệt giường, bệnh nặng vì bị gút phong thấp ở các khớp xương. Hôm nay tôi phải đến thăm ông ấy, và Jane cũng thế, nếu con bé đi ra ngoài được. Còn đứa con trai của ông già John tội nghiệp đến để nói chuyện với anh Elton về khoản từ thiện của giáo xứ. Cô biết đấy, bản thân anh ấy khá, quản lý Công xá, người trông coi chuồng ngựa và mọi thứ đại loại như thế, nhưng vẫn cần sự trợ giúp để chăm sóc cho người bố. Và thế là, anh Elton trở vào, anh cho chúng tôi biết anh trông coi chuồng ngựa John đã nói những gì, và rồi cỗ xe được phái đi Randalls để đưa anh Frank Churchill đi Richmond. Việc này xảy ra trước tiệc trà           . Sau tiệc trà thì Jane nói chuyện với cô Elton.
Chị Bates không cho Emma có thời gian nói ra rằng cô chỉ mới biết chuyện về anh Frank Churchill, nhưng chị vẫn nói ra hết những chi tiết trong chuyến ra đi của anh. Điều mà anh Elton biết qua anh trông coi chuồng ngựa, do những gì chính anh trông coi chuồng ngựa và gia nhân ở Randalls biết được,  là; một người đưa tinfr Richmond đi đến sau khi đoàn đi chơi Box Hill về. Ông Churchill đã biên cho cháutrai ông ít dòng, cho biết tình trạng của bà  Churchill, và muốn anh không nên trì hoãn chuyến trở về quá buổi sáng hôm sau, nhưng anh Frank Churchill nhất quyết đi ngay mà không chờ gì cả. Vì con ngựa của anh có vẻ đau yếu, Tom được phái đi thuê cỗ xe ở Công xá, và người trông coi chuồng ngựa đã đi ra và trông thấy cỗ xe chạy ngang qua khá nhanh.
Không có chuyện gì đáng kinh ngạc hoặc đáng để ý đến. Emma chỉ quan tâm vì những sự kiện kết nối tới một việc đã vấn vương tâm trí cô. Cô thấy rõ sự tuơng phản giữa vị thế của bà Churchill và của Jane Fairfax: một người có tất cả,người kia không có gì. Cô ngồi ngẫm nghĩ về sự khác biệt trong vận mệnh của phụ nữ mà không chú ý đến vật mà cô đang lơ đãng ngắm nhìn, cho đến khi chị Bates lên tiếng:
-       Vâng, tôi thấy cô đang nghĩ về chiếc đàn. Rồi sẽ tính nó ra sao? Đúng thế. Con bé Jane tội nghiệp vừa mới nói về việc này. Nó nói với chiếc đàn „Mi phải đi. Mi và ta sẽ phải xa nhau. Mi sẽ không có phận sự ở đây. Tuy nhiên, dì ạ, cứ để nók đây cho đến khi Đại tá Campbell trở về. Cháu sẽ bàn với ông ấy về việc này, ông ấy sẽ thu xếp cho chạu ông ấy sẽ giúp cháu vượt qua tất cả khó khăn”. Và cho đến bây giờ, con bé vẫn không biết chiếc đàn là món quà của ông bố hay của con gái ông .
Bây giờ Emma bắt buộc phải suy nghĩ về chiếc đàn. Cô hồi tưởng và cảm thấy buồn vì những ức đoán hoang tưởng và thiếu công tâm của mình khi trước . Bây giờ cô thấy thời giờ thăm viếng đã kéo dài. Cô lập lại mọi ngôn từ về thiện ý mà cô thực sự cảm thấy trong lòng, rồi giã từ.

connhenxanh

Chương 9

Luồng suy tưởng của Emma trên đường về không bị ngắt đoạn, nhưng khi bước vào nhà cô nhận ra những người sẽ làm cô kích động. Trong khi cô đi vắng, anh Knightley và Harriet đến thăm và bây giờ họ đang ngồi với bố cô .
Anh Knightley đứng dậy ngay trong dáng vẻ nghiêm túc hơn ngày thường, và nói:
-        Anh muốn gặp em rồi mới ra về, nhưng vì không có nhiều thì giờ, anh cần nói ngay. Anh sẽ đi London vài ngày, ở chơi với John và Isabella. Em muốn gửi hoặc nói gì không ? Ngoài „tình thương „ mà không ai mang được ?
-       Không . Nhưng anh đi bất ngờ thế sao?
-       Vâng, khá bất ngờ. Anh không có nhiều thì giờ nghĩ ngợi.
Emma tin anh chưa tha thứ cho cô, anh trông khác với ngày thường. Tuy nhiên, cô nghĩ thời gian sẽ bảo anh rằng họ vẫn là bạn với nhau.
Trong khi anh đứng ra vẻ như sắp đi nhưng vẫn chưa đi, ông bố bắt đầu hỏi han cô :
-       Này con yêu, con đi đến đấy an toàn chứ? Làm thế nào con tìm ra bà bạn già của bố và con gái bà ấy ? Bố nghĩ họ rất cảm kích được con đến thăm. Anh Knightley ạ, Emma yêu quý đã đi thăm bà và chị Bates, như tôi đã nói với anh. Con bé luôn quan tâm đến họ.
Emma đỏ mặt vì lời khen quá đáng ấy , rồi khi mỉm cười và lắc đầu thay cho lời nói, cô nhìn qua anh Knightley. Có vẻ như anh có ấn tượng tốt về cô , khi mắt anh tìm thấy sự thật trong mắt cô, nhận ra điều tốt lành trong tâm tư của cô . Anh nhìn cô với vẻ tôn trọng. Cô cảm thấy hài   lòng và trong khoảnh khắc kế tiếp càng hài lòng hơn vì anh có cử chỉ vượt quá tình bạn thông thường . Anh nắm lấy bàn tay của cô . Liệu cô có đưa tay mình ra trước không thì cô không biết , có lẽ có, nhưng anh đã cầm lấy bàn tay cô , bóp chặt lấy, đưa lên môi mình, nhưng do ý nghĩ nào đấy anh thình lình buông ra. Tại sao anh phải lưỡng lự, tại sao phải đối ý, cô không rõ. Cô nghĩ nếu anh không dừng lại thì hẳn anh có nhận thức đúng đắn hơn. Nhưng ý định của anh là rõ ràng. Dù cho anh không biết nịnh đầm hoặc vì lý do nào khác, cô nghĩ anh vẫn chính là anh. Anh là như thế , đơn giản, nhưng đáng tôn quý. Cô rất hài lòng về thái độ của anh vừa rồi đã nói lên tình bạn thân thiết.
Rồi anh giã từ và trong khoảnh khắc đã ra đi. Anh luôn đi đứng với tinh thần lanh lợi chứ không chần chừ hoặc lề mề, nhưng bây giờ có vẻ như anh còn nhanh nhẩu hơn .
Emma không tiếc đã bỏ thời giờ đi thăm chị Bates, nhưng uớc gì về sớm hơn mười phút, lúc ấy hẳn cô sẽ rất vui mà bàn về hoàn cảnh của Jane Fairfax với anh Knightley. Cô cũng không tiếc anh phải đi Brunswick Square vì nhiều người sẽ vui được gặp anh, nhưng đáng lẽ anh nên đi vào lúc khác. Tuy nhiên, khi anh từ giã lần này, hai người đã trở lại là bạn với nhau, cô không nhầm lẫn về dáng vẻ của anh, cử chỉ nịnh đầm nửa vời của anh, anh đã nghĩ tốt về cô . Anh đã ngồi chơi nửa tiếng đồng hồ. Đáng tiếc là cô đã không về sớm hơn!
Emma muốn đánh trống lảng để ông bố không lo lắng vì anh Knighley đi London, còn đi một cách thình lình và còn cưỡi ngựa mà cô cho là không nên, vì thế cô thông báo tin tức về Jane Fairfax.
Ông đã định trong đầu rằng Jane Fairfax sẽ làm gia sư, và ông lấy làm vui. Ông nói :
-       Con yêu, bố rất vui được nghe cô ấy ổn định công ăn việc làm một cách thoải mái. Cô Elton là người tốt bụng và dễ mến, và bố cho là những người quen của cô ấy cũng thế. Bố hy vọng vùng đó không ẩm ướt, và sức khoẻ của Jane sẽ được chăm sóc tốt. Đấy phải là mục tiêu đầu tiên, vì bố tin chị Taylor tội nghiệp luôn ở bên bố. Con yêu,con biết đấy, cô Elton đối với Jane cũng giống như chị Taylor đối với nhà ta. Và bố mong còn khá hơn ở một điểm: đã ổn định lâu rồi thì không đi đâu khác.
Ngày hôm sau, có tin tức đưa về từ Richmond khiến mọi việc khác đều bị chìm lấp. Một tin khẩn loan báo bà Churchill qua đời. Dù đứa cháu trai không có lý do gì đắc biệt để quay về gấp, bà đã không sống quá ba mươi sáu tiếng đồng hồ sau khi anh trở về. Bà bị một cơn tai biến bất ngờ, khác với những gì đã xảy ra từ trước. Lần này, bà không còn trên cõi đời này nữa .
Mọi người tỏ lòng thương tiếc , tiếc cho người quá cố, thương cho thân nhân, và đều muốn biết bà sẽ được an táng tại đâu . Giới kim hoàn thường nói rằng khi một phụ nữ yêu kiều không còn làm dáng thì không còn biết làm gì hơn là chờ chết, và khi tự hạ mình để trơ/ thành khó thương thì dễ mang tiếng ác. Sau khi bị ghét bỏ trong ít nhất hai mươi lăm năm, bây giờ bà Churchill mới được nhắc đến với lòng thương cảm. Theo một khía cạnh bà đã tỏ ra mình đúng. Trước đây người ta không bao giờ nghĩ rằng bà bị bệnh nặng. Cái chết của bà cho thấy đấy không phải là bệnh tưởng , và mọi than phiền của bà hoá ra không phải là giả vờ ích kỷ!
Người ta nghĩ „Bà Churchll tội nghiệp! Chắc chắn bà đã đau yếu nhiều hơn là người ta nghi!, cơn bạo bệnh khiến tâm tính của bà           thay đổi. Đấy là một sự kiện đáng buồn – một cú sốc nặng – với mọi lỗi lầm của bà, liệu ông Churchill sẽ sống ra sao khi không có bà? Sự mất mát hẳn là nặng nề với ông Churchill mà ông sẽ không bây giờ vượt qua được.”
Ngay cả ông Weston cũng lắc đầu và tỏ ra trầm trọng, nghĩ „Than ôi, người phụ nữ đáng thuơng, hẳn bà đã nhận ra điều này”. Cô vợ ông cũng than thở tỏ lòng thương xót thật sự. Hai người đều nghĩ đến ảnh hưởng đối với Frank.
Emma cũng có những ức đoán sớm. Tính tình của bà Churchill, nỗi đau của chồng bà – cô nghĩ về cả hai với lòng kính trọng và thương cảm. Rồi cô có ý nghĩ nhẹ nhàng hơn về việc Frank sẽ bị ảnh hưởng ra sao, được lợi ra sao, được tự do ra sao. Trong lúc này, cô chỉ thấy lợi điểm. Bây giờ, không có gì ngăn cản tình yêu của anh đối với Harriet Smith. Khi không còn bị bà vợ gây ảnh hưởng, không còn ai sợ ông Churchill nữa. Vì ông là người dễ dãi, đứa cháu trai ông có thể thuyết phục ông bất cứ việc gì. Chỉ cầu mong là đứa cháu trai tỏ lộ tình yêu mà Emma tin rằng sẽ thành hiện thực qua tất cả thiện ý của cô.
Harriet có thái độ rất đúng mực, rất tự chủ. Dù co có cảm thấy hy vọng tươi sáng hơn thì cô vẫn không thể hiện ra bề ngoài. Emma lấy làm vui khi thấy cô bé có tư thái mạnh mẽ. Vì thế, hai cô gái cùng nói về cái chết của bà Churchill với lòng độ lượng.
Randalls nhận được những lá thư ngắn của Frank cho biết về tình hình hiện tại và những dự định. Ông Churchill tỏ ra không quá đau khổ như người ta e ngại lúc đầu. Sau tang lễ, họ đi thăm một người bạn lâu năm ở Windsor mà trong mười năm qua ông Churchill đã hứa sẽ đến. Vào lúc này, không thể làm gì để giúp Harriet, Emma chỉ có thể cầu mong cho tương lai.
Điều quan trọng hơn là quan tâm đến Jane Fairfax, vì hoàn cảnh của cô này đã được quyết định trong khi tương lai của Harriet còn bỏ ngỏ. Vì thời gian không còn nhiều, Highbury muốn tỏ cho Jane thấy mối quan tâm của họ - đối với Emma đấy là ước muốn hàng đầu, Emma thấy tiếc vì mình đã lãnh đạm với Jane. Bây giờ cô tỏ ra ân cần và đồng cảm với người mà cô đã thờ ơ trong nhiều tháng. Cô muốn giúp đỡ Jane, muốn tỏ ra mình hữu ích trong mối giao tiếp, muốn chứng tỏ mình tôn trọng và có suy xét đối với Jane.
Emma quyết định mời Jane đến chơi Hartfield trong một ngày. Cô gửi một thiếp mời, nhưng bị từ chối qua một lời nhắn bằng miệng "Cô Fairfax không được khoẻ nên không thể viết phúc đáp".
Cùng buổi sáng hôm ấy ông Perry ghé thăm Hartfield và cho biết Jane đau yếu nhiều đến nỗi họ cần ông đến thăm bệnh dù ý cô không muốn. Jane bị chứng nhức đầu và lên cơn sốt, khiến cho ông nghĩ cô khó mà đi nhận việc ở nhà bà Smallrigde theo thời gian đã định. Vào lúc này, sức khoẻ của Jane đã suy sụp, cô không còn thiết tha ăn uống. Ông Perry lo lắng cho cô dù không tìm ra triệu chứng nguy hiểm nào, không thấy cô mắc bệnh phổi như gia đình đã lo sợ. Ông nghĩ cô đã quá sức chịu đựng, và cô tự cảm thấy thế tuy không nói ra. Tinh thần cô đã xuống rất thấp. Ông cho là ngôi nhà cô ở không tốt cho chứng rối loạn tinh thần – lúc nào cũng ru rú trong một căn phòng. Về phần dì cô, tuy là người bạn lâu đời của ông nhưng không phải là người chăm sóc tốt cho con bệnh như thế. Cách chăm sóc của chị thì không ai phủ nhận, nhưng lại là cách chăm sóc quá đáng. Ông e rằng cô Fairfax bị bệnh thêm thay vì hồi phục vì cách chăm sóc như thế.
Emma nghe ông nói mà càng lo lắng cho Jane hơn, và tìm cách giúp đỡ Jane. Có lẽ sẽ giúp cho Jane khuây khoả nếu dứt  Jane ra khỏi người dì cho dù chỉ một hoặc hai tiếng đồng hồ, để thay đổi không khí và khung cảnh, để chuyện trò có lý trí trong tĩnh lặng cho dù chỉ một hoặc hai tiếng đồng hồ. Sáng hôm sau, với ngôn từ rất tình cảm, Emma viết một tấm thiếp báo tin cô sẽ đến thăm vào giờ Jane định, cho biết cô đã nghe ý kiến của ông Perry về việc cần phải vận động ở bên ngoài.
Cô nhận được tấm thiếp trả lời ngắn gọn "Cô Fairfax xin cảm ơn, nhưng không thể vận động được theo cách nào".
Emma cho rằng tấm thiếp của mình đáng lẽ phải được đáp ứng tốt hơn, nhưng không thể tranh cãi với ngôn từ của Jane cho biết Jane đang khó ở. Nhưng Emma vẫn nhất quyết làm cách nào tốt nhất. Thế là cô gọi cỗ xe của gia đình rồi đi đến nhà bà Bates, hy vọng Jane bắt buộc phải gặp mình. Nhưng vô ích. Chị Bates đi đến cửa cỗ xe, tỏ lộ mọi lòng cảm kích và đồng ý với Emma là người bệnh nên đi ra ngoài hít thở khí trời thì rất tốt, và chị đã chuỷên mọi lời nhắn của Emma đến cho Jane, nhưng đều vô ích. Chị Bates trở ra cho biết không thể thuyết phục được Jane, chỉ cần nói đến việc đi ra ngoài là Jane ra vẻ như đau yếu thêm.
Emma vẫn muốn được gặp Jane và vận dụng mọi ảnh hưởng của mình, nhưng trước khi nói ra ý định của mình, chị Bates cho biết mình đã hứa với cô cháu không để cho cô Woodhouse vào nhà. Chị nói:
-       Sự thật là cháu Jane tội nghiệp không thể gặp mặt ai được – bất kỳ ai – thậm chí cô Elton, rồi bà Cole và bà Perry cũng nói thế, nhưng Jane vẫn không muốn gặp ai cả.
Emma không muốn bị xem ngang hàng với những người như cô Elton, bà Perry và bà Cole – những người ở đâu cũng muốn làm theo ý mình. Cô cũng không cho là mình có quyền đòi hỏi được đối xử đặc biệt. Cô chỉ hỏi han thêmchị Bates về việc ăn uống của cháu gái chị. Về việc này, chị Bates tội nghiệp tỏ ra rất buồn, và rất nhiều lời. Jane không thiết tha ăn uống gì cả. Ông Perry đề nghị loại thực phẩm bổ dưỡng, nhưng mọi thứ người ta giới thiệu – chưa bao giờ những người láng giềng tỏ ra tốt bụng đến thế - Jane đều thấy khó nuốt.
Khi về đến nhà, Emma ra lệnh ngay cho người quản gia soát xét kho thực phẩm trong nhà, rồi bảo đem mang cho chị Bates một ít củ dong có chất lượng tốt nhất, kèm theo tấm thiếp với ngôn từ thân thiện nhất. Trong vòng nửa giờ, các củ dong được mang trả về với nghìn lời cảm ơn của chị Bates, nhưng thêm "cháu Jane thân yêu nhất quyết muốn trả lại, con bé không ăn được món ấy, và hơn nữa, con bé muốn dì nó nhắn lại là nó không thiếu thứ gì cả".
Cũng vào buổi chiều sau khi Jane dứt khoát từ chối đi ra cỗ xe gặp Emma vì lý do không thể vận động được, Emma nghe có người nói đã trông thấy Jane Fairfax đi thơ thẩn trên đồng cỏ cách Highbury không xa. Ngẫm lại các sự kiện, Emma tin chắc Jane đã nhất quyết từ chối nghĩa cử của mình. Emma rất buồn. Con tim cô thắt lại đến mức đáng thương vì cô đã tỏ ra hết tức tối và hành động thiếu nhất quán nhưng thiếu tầm ảnh hưởng để hành xử . Cô lấy làm xấu hổ vì tình cảm của mình không được đánh giá đúng mức. Cô chỉ đành tự nhủ rằng nếu anh Knightley biết qua những nỗ lực của cô nhằm trợ giúp Jane Fairfax, nếu anh có thể nhìn thấu tâm tư cô, thì hẳn anh không còn gì để trách móc cô nữa.

connhenxanh

Chương 10

Một buổi sáng, mười ngày sau khi bà Churchill qua đời, Emma được gọi ra để gặp ông Weston, được biết ông chỉ có năm phút rồi phải đi, và có chuyện đặc biệt muốn nói với cô. Ông gặp cô ở cửa ra vào hành làng, không kịp chào hỏi đã vội nói ngay:
-       Sáng nay cô có thể đến Randalls được không? Vào giờ nào cũng được, nhưng xin cô đến cho. Vợ tôi muốn gặp cô, nhất thiết cần gặp cô.
-       Chị ấy không được khoẻ à?
-       Không phải, không có gì, chỉ một ít bối rối . Đáng lẽ vợ tôi kêu xe để đi đến gặp cô, nhưng chỉ muốn gặp một mình cô, và cô  biết đấy – ông gật đầu về phía bố Emma – Hừm, cô đến được chứ?
-       Chắc hẳn rồi. Ngay lúc này, nếu ông muốn. Không thể nào từ chối lời yêu cầu của ông theo cách này. Nhưng có việc gì thế? Đúng là chị ấy không bị bệnh chứ?
-       Cô tin tôi đi, nhưng xin đừng hỏi nữa. Đến lúc đó cô sẽ rõ. Một chuyện thật khó nói. Nhưng nhanh lên!
Emma không thể nào đoán ra chuyện gì. Theo thái độ của ông thì cô thấy có chuyện gì đó thật sự quan trọng nhưng vì chị Taylor vẫn khoẻ, cô không lo lắng. Cô báo cho ông bố biết cô muốn đi dạo mát. Vừa lúc cô và ông Weston ra khỏi cổng nhà và bước vội đến Randalls, cô hỏi ngay:
-       Bây giờ ông Weston, bây giờ xin cho tôi biết chuyện gì đã xảy ra.
Ông đáp một cách nghiêm nghị:
-       Không, không, xin đừng hỏi tôi. Tôi đã hứa với vừa tôi là để cô ấy lo mọi việc. Vợ tôi sẽ báo tin cho cô  biết theo cách hay hơn là tôi. Đừng sốt ruột, Emma, cô sẽ biết ngay thôi mà.
Emma đứng lại với vẻ kinh hãi, thốt lên:
-        Nói cho tôi biết. Trời đất! Ông Weston, cho tôi biết ngay. Có chuyện gì xảy ra ở Brunswick Square. Tôi biết mà. Cho tôi biết, tôi muốn ông cho tôi biết ngay bây giờ đã xảy ra chuyện gì.
-       Không, thật ra cô đã nhầm…
-       Ông Weston, đừng ấm ớ với tôi. Hãy xem có bao nhiêu người thân thương hiện đang ở Brunswick Square. Ai thế? Tôi muốn ông đừng cố giấu giếm nữa.
-       Emma, hãy tin lời tôi…
-       Tin lời ông! Tại sao không tin danh dự của ông! Tại sao ông không bảo lấy danh dự mà nói thì không có chuyện gì liên quan đến họ? Trời đất! có tin gì cần báo cho tôi biết mà không liên quan đến gia đình ấy?
-       Tôi xin lấy danh dự, không có đâu. Không hề có liên quan nào đến bất cứ trong gia đình Knightley.
Emma định thần trở lại, và tiếp tục bước đi.
Ông tiếp:
-        Tôi đã sai lầm khi nói sẽ  báo tin cho cô. Đáng lẽ tôi không nên nói như thế. Thật ra, chuyện này không liên quan đến cô, chỉ liên quan đến tôi thôi – đấy là chúng tôi hy vọng như thế. Hừm! tóm lại, Emma ạ, không có gì phải lo lắng. Tôi không nói đấy là chuyện đáng lo, nhưng sự việc có thể chuỷên biến tệ hại hơn. Nếu ta đi nhanh, ta sẽ đến Randalls sớm .
Emma thấy mình phải chờ đợi, và chờ đợi thì không cần phải cố gắng nhiều. Cô không hỏi thêm câu nào, vì thế tâm trí của miên man với những ức đoán. Rồi cô ức đoán về chuyện vật chất khi nghĩ đến hoàn cảnh khó khăn của gia đình Knightley và biến cố gần đây ở Richmond. Ức đoán của cô thật sống động. Có lẽ là do nửa tá con cháu ruột thịt bên họ nội của nhà Churchill, và anh con nuôi Frank tội nghiệp bị loại ra ngoài! dù đấy là chuyện  bất như ý, cô không cảm thấy khổ tâm mà chỉ thấy tò mò muốn biết diễn tiến sẽ ra sao.
Khi hai người đang đi, Emma hỏi
-       Quý ông nào đang cưỡi ngựa thế?
-       Tôi không rõ. Một người trong gia tộc Otway. Không phải là Frank. Tin tôi đi. Cô sẽ không gặp nó đâu. Vào lúc này, nó đang trên đường đến Windsor.
-        Thế thì trước đó anh ấy có gặp ông không?
-       À có. Cô biết à? Này, này, không sao cả.
Ông im lặng một lúc, rồi nói thêm với giọng kín đáo:
-        Vâng, Frank đến đây sáng nay, chỉ để vấn an chúng tôi.
Hai người bước nhanh về phía Randalls.
Khi bước vào phòng, ông nói:
-       Này em yêu. Anh dẫn cô ấy về rồi, và bây giờ anh mong em đã khá lên. Anh để cho hai người nói chuyện với nhau. Không cần phải trì hoãn. Anh quanh quẩn ở đây, nếu em cần đến anh.
Rồi Emma nghe ông nói nhỏ trước khi bước ra khỏi phòng:
-       Anh đã giữ lời. Cô ấy chưa biết chuyện gì cả…
Chị Weston có vẻ bệnh hoạn, thêm thái độ lo lắng khiến cho Emma bứt rứt. Ngay khi hai người được riêng tư với nhau, Emma hỏi ngay:
-       Có chuyện gì thế hả chị thân yêu? Em thấy có chuyện không hay đã xảy đến, xin cho em biết ngay chuyện gì. Dọc đường đến đây em rất hồi hộp. Cả hai chúng ta đều ghét bị hồi hộp. Đừng để em bị hồi hộp thêm nữa. Nếu chị nói ra chuyện u phiền của chị thì chị sẽ được nhẹ nhõm, dù là bất cứ chuyện gì chăng nữa.
Chị Weston nói với giọng run rẩy:
-       Em thật sự không biết gì hết hay sao? Có thể nào, Emma thân yêu…có thể nào em không đoán ra được?
-       Em chỉ đóan có chuyện gì đó về anh Frank Churchill.
-       Em nói đúng. Chuyện liên quan đến anh ấy, và chị nói cho em ngay.
Chị vẫn tiếp tục công việc đang làm dở, có vẻ cố không ngẩng đầu lên, nói tiếp:
-       Sáng nay anh ấy mới đến đây, vì có một chuyện thật khác thường. Không thể nào nói hết vợ chồng chị kinh ngạc đến mức nào. Anh ấy đến nói chuyện với bố anh về một việc …để báo tin chuyện tình cảm của anh ấy.
Chị dừng lại để lấy hơi.
Emma lúc đầu nghĩ đến chính mình, rồi sau đó nghĩ đến Harriet.
Chị Weston nói tiếp:
-        Thật ra là còn hơn cả chuyện tình cảm, mà là chuyện đính ước – đính ước chắc chắn, Emma, em nói gì đây ? Những người khác sẽ nói gì đây, nếu biết được rằng Frank Churchill và cô Fairfax đã đính ước – không phải, họ đã đính đã ước với nhau lâu rồi.
Ngay cả Emma cũng nhảy dựng lên vì ngạc nhiên, rồi hoảng hốt thốt lên:
-        Jane Faifax! Trời đất! chị nghiêm túc đấy chứ? Chị nói thật không?
Chị Weston vẫn quay mặt đi nơi khác, và tiếp tục:
-        Em có thể rất ngạc nhiên. Nhưng chuyện này là đúng. Từ tháng mười năm ngoái hai người đã long trọng đính ước với nhau ở Weymouth mà không nói cho ai biết. Ngay cả nhà Campbell, ngay cả gia đình cô ấy, và gia đình anh ấy, không ai biết. Ban đầu chị không tin cho dù đấy là chuyện tốt lành. Chị nghĩ mình đã hiểu anh ấy, nhưng không phải.
Emma không nghe rõ từng lời nói của chị Weston. Đầu óc cô đang phân tán giữa hai luồng tư tưởng , những cuộc trò chuyện trước đây với cô Fairfax, và Harriet tội nghiệp. Trong một lúc, cô chỉ có thể than van trong lòng mong được xác nhận và nghe lặp lại câu xác nhận.
Cuối cùng, khi bình tâm lại, Emma nói:
-         Đây là tình huống mà em phải suy nghĩ ít nhất một ngày mới hiểu được hết. Chuyện gì thế này! đã đính ước với cô ấy suốt mùa đông, trước khi hai người đến Highbury?
-       Đính ước từ tháng mười một – đính ước một cách bí mật. Emma, chị cảm thấy bị xúc phạm nhiều, xúc phạm rất nhiều. Bố anh ấy cũng bị xúc phạm không kém. Vợ chồng chị không thể tha thứ cho một phần hạnh kiểm của anh ấy.
Emma suy nghĩ một chút rồi đáp:
-        Em không giả vờ ngộ nhận về chị, và để giúp chị hoàn toàn nhẹ nhõm trong khả năng của em, xin chị tin rằng thái độ săn đón của anh ấy đối với em không mang lại kết qủa gì theo cách chị đang lo lắng.
Chị Weston nhìn lên, tỏ vẻ không muốn tin, nhưng thái độ của Emma vẫn nhất quán với lời nói khi cô tiếp tục:
-       Chị có thể tin nơi em, bởi vì hiện giờ em đang hoàn toàn dửng dưng. Em nói thêm cho chị rõ, khi anh ấy và em mới quen nhau, có lúc em mến anh ấy, có lúc em xiêu lòng vì anh ấy – không phải, em mến anh ấy thực sự - và có lẽ điều lạ lùng là việc này đã chấm dứt. May mắn thay, đã chấm dứt hẳn. Trong thời gian qua, ít nhất là trong ba tháng qua, thật sự là em không còn nghĩ gì đến anh ấy nữa. Chị Weston, chị có thể tin nơi em, đấy là sự thật đơn giản.
Chị Weston chảy nước mắt vì vui mừng, ôm hôn lấy cô, và khi có thể lên tiếng, cho biết việc cô thổ lộ đã làm cho chị vui hơn bất kỳ việc gì khác. Chị nói:
-        Ông Weston hẳn cũng sẽ nhẹ nhõm như chị. Cả hai vợ chồng chị đều khổ sở vì chuyện này, vì vẫn mong em và anh ấy yêu nhau, và có lúc tin chắc như vậy. Hãy tưởng tượng xem nếu sự thực là thế thì anh chị sẽ bứt rứt đến đâu.
-       Em đã thoát ra, và sự kiện em thoát ra được có lẽ là điều lạ lùng dễ chịu đối với cả chị và em. Nhưng chị Weston ạ, như thế vẫn không thể tha thứ cho anh ấy được. Em phải nói rằng anh ấy thật đáng trách. Với phép tắc nàom à trong khi đang yêu và đã đính ước, anh ấy lại đến với chúng ta qua cung cách quá phóng túng như thế? Với phép tắc nào mà anh ấy lại cố tỏ ra dễ mến, săn đón một cô gái trong khi đã thuộc về người khác ? Làm thế nào anh ấy không nghĩ anh đã có thể khiến cho em yêu anh ấy ? Sai lầm, thật là sai lầm.
-       Emma yêu, từ lời nói của anh ấy, chị tưởng rằng …
-       Và làm thế nào cô ấy chịu đựng được hành vi như thế ? Cố giữ điềm tĩnh mà chứng kiến! nhìn thấy cử chỉ săn đón dành cho một người con gái khác ngay trước mặt mình mà không tức tối! em không hiểu nổi và cũng không tôn trọng sự bình thản ấy.
-       Emma, anh ấy nói một cách tha thiết là giữa hai người họ có những chuyện hiểu lầm. Anh ấy không có thời giờ giải thích nhiều. Anh ấy chỉ ở đây được mười lăm phút mà còn không nói được hết mười lăm phút vì tinh thần kích động , nhưng anh ấy nói rõ chuyện hiểu lầm có lẽ do hành vi không mực thước của anh ấy.
-       Không mực thước! Ôi chao! Chị Weston, nói như thế là quá nhẹ. Còn tệ hơn cả không mực thước, tệ hơn nhiều! trong tâm tưởng em, vị thế anh ấy đã bị hạ thấp. Một người đàng hoàng không làm như thế ! không có vẻ gì là chính trư/cô, nghiêm túc với sự thật và cách hành  xử, tránh xatiểu xảo và chuyện tầm phào, mà một người đàn ông phải thể hiện trong mọi giao tiếp trong đời anh ta.
-       Không đâu, Emma, bây giờ chị phải biện hộ cho anh ấy. Dù anh ấy sai trái trong việc này, chị hiểu anh ấy khá nhiều để giải thích về nhiều, rất nhiều ,đức tính của anh ấy và …
Emma chặn ngang:
-        Trời đất! còn có bà Smallridge nữa! Jane chuẩn bị đi nhận công việc gia sư! Anh ấy làm việc khiếm nhã đó là có ý gì? Làm cho cô ấy khổ sở vì việc đính ước, rồi còn khổ sơ hơn vì việc giúp đỡ kia!
-       Emma ,anh ấy không hề biết gì về chuyện làm gia sư. Chị có thể tha thứ cho anh ấy ở điểm này, Jane quyết định riêng mà không cho anh ấy biết, hoặc ít nhất không nói cho anh ấy biết rõ. Chị biết cho đến hôm qua anh ấy vẫn chưa biết gì về những dự định của Jane. Chị không biết họ đã báo tin cho anh ấy bằng cách nào, nhưng vừa được tin là anh ấy vội thổ lộ với ông bác, cầu xin ông rộng lượng, và cuối cùng chấm dứt tình trạng đau khổ vì phải giấu giếm quá lâu.
Emma bắt đầu chăm chú lắng nghe. Chị Weston nói tiếp:
-        Chị sẽ sớm nhận được tin của anh ấy. Khi từ giã, anh ấy hứa sẽ biên thư ngay, theo cách nói có vẻ như hứa sẽ kể thêm chi tiết chưa kịp nói ra bây giờ. Vì thế, ta hãy đợi xem thư của anh ấy, có thể chứa tình tiết giúp làm nhẹ tội. Có thể có nhiều chuyện giúp cho chúng ta hiểu ra và thông cảm. Hai chúng ta đừng khắt khe, đừng vội kết án anh ấy. Hãy kiên nhẫn. Chị phải thương mến anh ấy. Bây giờ khi chị hài lòng ở một điểm – điểm quan trọng – chị nóng lòng muốn thấy mọi chuyện kết thúc êm đẹp và thật sự mong như thế. Hai người hẳn là đã khổ sở nhiều vì cứ phải giấu giếm mãi.
Emma trả lời một cách khô khan:
-        Nỗi khổ của anh ấy không ảnh hưởng đến anh ấy bao nhiêu. Còn ông Churchill thì nghĩ như thế nào?
-       Ông ấy tỏ vẻ thuận lòng mà không gây khó khăn gì cả. Cứ nghĩ đến những chuyện xảy ra trong một tuần ở gia đình đó! trong khi bà Churchill tội nghiệp còn sống, chị nghĩ không hề có hy vọng, không hề có cơ may nào. Nhưng vừa khi bà được mồ yên mả đẹp, ông chồng đã được thuyết phục để chấp nhận việc mà bà đã chống đối. Kể cũng là ân phúc, khi tầm ảnh hưởng gây trở ngại đã đi theo xuống mồ! ông bác đồng ý mà không cần phải được cầu xin nhiều.
Emma thầm nghĩ "Đáng lẽ anh ấy đã làm thế đối với Harriet".
-       Việc này đã được quyết định xong xuôi tối hôm qua, và Frank vội vã ra đi sáng sớm nay. Anh ấy đi ngang  Highbury – chị đóan ghé qua nhà Bates một lát – rồi từ đó đi đến đây nhưng vội vàng để quay về với ông bác, người bây giờ cần đến anh nhiều, đến nỗi anh chỉ có thể ở đây được mười lăm phút. Anh ấy tỏ ra rất kích động,  đến mức anh trở thành một con người khác hẳn so với những gì chị trông thấy trước kia. Ngoài những chuyện khác, anh ấy còn bị sốc khi thấy Jane không được khoẻ mà trước đấy anh không được biết, và mọi cử chỉ đều cho thấy anh rất lo lắng.
-       Chị có thật lòng tin chuyện hai người bí mật đính ước không? Nhà Campbell, nhà Dixon, không ai biết gì về việc đính ước sao?
-       Không, không ai biết cả. Anh ấy nói rõ rằng không ai biết cả.
Emma nói:
-        Được, em nghĩ  dần dà chúng ta phải chấp nhận thực tế này, và em chúc cho hai người được hạnh phúc. Nhưng em luôn nghĩ đấy là cách hành xử rất đáng ghét. Đấy là gì nếu không là đạo đức giả và lừa dối? Đến với chúng ta bằng ngôn từ cởi mở và giản dị, nhưng lại có bí mật giấu mãi với chúng ta! Có phải trong cả mùa đông và mùa xuân chúng ta bị lừa phỉnh, cứ ngỡ mình được đối xử bình đẳng qua chân tình và danh dự, với hai nó ntrong bọn chúng ta bị xoay vần, bị so sánh và phán xét với tâm tư và ngôn từ không phù hợp với ai cả. Họ phải gánh chịu hậu quả nếu người này nghe người kia bị phán xét theo cách không hay!
Chị Weston đáp:
-       Chị không có vấn đề gì về việc này. Khi chị nói gì với người này thì người kia cũng nghe được.
-       Chị có may mắn. Chỉ có em là nó nnghe được ngộ nhận của chị, khi chị cho là có một người thân của mình yêu cô gái ấy.
-       Đúng. Nhưng vì chị luôn nghĩ tốt về cô Fairfax, chị không bao giờ nói xấu cô ấy, càng không nói xấu về anh ấy.
Đến đây, ông Weston xuất hiện thấp thoáng bên ngoài cửa sổ, hiển nhiên là đang trông ngóng. Vợ ông nhìn tỏ ý mời ông vào, và trong khi ông đang đi vòng vào, chị thêm:
-        Bây giờ, Emma yêu quý, chị mong em nói năng và tỏ lộ bằng mọi cách cho ông ấy được yên tâm và hài lòng với mối nhân duyên. Ta phải chấp nhận và làm mọi cách nói tốt cho cô ấy. Đây không phải là mối nhân duyên đáng mãn nguyện, nhưng nếu ông Churchill chấp nhận thì tại sao chúng ta không chấp nhận? Đây có thể là hoàn cảnh rất may mắn đối với Frank vì anh có cô dâu với tính tình trung kiên và óc phán xét đúng đắn như chị hàng tin tưởng, và chị vẫn còn tin tưởng dù có chuyện không phải kia. Ngay cả trong lỗi lầm ấy, ta có thể bàn nhiều để thông cảm cho hoàn cảnh của cô!
-       Đúng là nhiều! nếu một cô gái có thể được tha thứ vì chỉ nghĩ đến mình, thì đấy là hoàn cảnh của Jane Fairfax. Cùng lắm người ta có thể nói rằng phải có lý và có tình.
Khi ông Weston bước vào, Emma tuơi cười nói :
-       Tôi cho là ông chơi khăm với tôi ! đấy là cái tro1 khiến cho tôi phải băn khoăn mà động não để phỏng đoán. Nhưng ông thực sự làm cho tôi lo sợ . Tôi đoán ông đã bị mất ít nhất phân nửa tài sản. Bây giờ, thay vì chuyện đáng an ủi thì là chuyện nên chúc mừng. Ông Weston, với tất cả tấm lòng, tôi xin chúc mừng ông vì sẽ có một cô dâu xinh xắn và thành đạt nhất nước Anh làm con dâu ông .
Hai vợ chồng lấy mắt trao đổi nhau, cho ông tin rằng mọi việc đều ổn thoả như lời Emma nói, cho ông cảm thấy hạnh phúc ngay lập tức . Dáng vẻ và lời nói của ông lại lanh lợi như xưa, ông nắm lấy tay Emma một cách thân thiết và cảm kích, cho thấy bây giờ chỉ cần một ít thời gian và khuyến dụ là ông tin cuộc đính ước không phải là chuyện tệ hại. Hai phụ nữ tỏ ý đấy không phải là chuyện khinh suất, cố hoà giải những ý nghĩ chống đối của ông .
Sau khi hai vợ chồng trao đổi với nhau và sau khi ông trao đổi với Emma, trên đường đưa cô về Hartfield ông hoàn toàn hài lòng, dần dần đi đến ý nghĩ rằng đấy là chuyện tốt nhất mà Frank có thể làm được .

connhenxanh

Chương 11

“Harriet! Harriet tội nghiệp!”
Đấy là ý nghĩ dằn vặt mà Emma không thể gạt bỏ được , khiến cho cô thực sự xót xa. Frank Churchill đã đối xử tệ hại với cô – tệ hại theo nhiều cách – nhưng hành vi của anh không đến nỗi như của cô , vốn khiến cho cô tức giận với anh. Chính vì cách ứng xử dại dột của anh mà cô đã hành động để giúp Harriet, khiến cho lỗi lầm của anh càng nặng thêm. Harriet tội nghiệp! lần tk hai lại bị lừa phỉnh do nhận thức sai trái và tật thổi phồng. Anh Knightley đã tiên đoán đúng khi nói “Emma, cô không phải là người bạn của Harriet Smith!”
Cô cho là mình đã không giúp gì được cho Harriet, mà chỉ làm khổ cô bé thêm. Chính cô là thủ phạm duy nhất vì đã gieo rắc vào đầu óc Harriet những vọng tưởng, vì Harriet đã tin nơi cô trong khi chưa hiểu gì về Frank Churchill . Emma cảm thấy mình có lỗi hoàn toàn khi đã khích lệ chuyện mà đáng lẽ cô nên ức chế. Đáng lẽ cô nên ngăn chặn loại tình cảm như thế . Cô nghĩ rằng mình đã đánh đố hạnh phúc của cô bạn dựa trên cơ sở  yếu kém. Trực quan cho thấy đáng lẽ cô nên bảo Harriet rằng không nên nghĩ về anh ấy, và rằng không có mấy cơ may anh quan tâm đến cô bé.
Emma vô cùng tức giận với chính mình. Nếu cô không thể tức giận với Frank Churchill thì là điều tệ hại hơn. Còn đối với Jane Fairfax, cô cảm thấy nhẹ nhõm vì không còn phải lo lắng cho cô này. Lo lắng cho Harriet đã là quá sức , cô không còn phải thắc mắc về Jane nữa . Những ngày khốn khổ của Jane đã qua đi. Chẳng bao lâu cô này sẽ khoẻ mạnh, hạnh phúc và khá giả lên. Bây giờ, Emma mới nhận ra tại sao những chăm sóc của mình bị xem nhẹ. Chắc chắn đấy là do lòng đố kỵ. Dưới con mắt của Jane, cô đã là đối thủ, nên dù cô có muốn hỗ trợ hoặc chăm nom đều bị chối từ . Việc hít thở không khí trong cỗ   xe giống như đi vào chuồng ngựa, các củ dong từ Hartfield hẳn phải là độc dược. Cô hiểu hết tâm tư này. Khi đã gạt qua sự thiếu công tâm và ích kỷ trong tâm tư đó, cô công nhận rằng Jane Fairfax cũng không phải vui vẻ gì.
Nhưng con tim Emma trĩu nặng vì Harriet tội nghiệp! không còn có mối thương cảm nào để chia sẻ cho ai khác . Emma e sợ trong nỗi u buồn rằng nỗi thất vọng thứ hai này của Harriet sẽ nặng nề hơn lần trước . Tuy nhiên, cô phải loan báo sự thật đau đớn càng sớm càng tốt . Khi chia tay, ông Weston yêu cầu:
-       Vào lúc này, phải giữ kín toàn bộ vụ việc . Ông Churchill đã nói rõ cần giữ kín, để tỏ lòng tôn kính với người vợ đã qua đời , và mọi người thấy làm như thế là đúng mực.
Emma đã hứa, nhưng Harriet cần được biết .
Dù có phiền toái, Emma vẫn cảm thấy việc này là nực cười khi cô phải báo cho Harriet chuyện đáng buồn và tế nhị, giống như ông Weston đã làm đối với cô . Cô đã nhận được tin trong nỗi lo lắng , bây giờ cô lại lo lắng khi báo tin cho người khác . Tim cô đập thình thịch khi nghe bước chân và tiếng nói của Harriet, giống như chị Weston khi nghe Emma đang trên đường đến Randalls. Liệu khi thông báo, kết quả có giống nhau không ? Nhưng không may là sự việc sẽ khác.
Khi bước vào Harriet thốt lên:
-       Này chị Woodhouse, đấy có phải là tin xưa cũ nhất không ?
Qua cử chỉ hoặc ngôn từ của Harriet, Emma vẫn không thể đoán ra liệu cô bé đã biết chưa, nên cô đành hỏi:
-       Em có ý nói gì?
-       Tin về Jane Fairfax. Chị có nghe tin lạ lùng gì không ? Ôi chao! Chị không nên ngại, vì chính ông Weston cho em biết . Ông nói đấy là bí mật, vì thế em chỉ muốn kể cho chị nghe, nhưng ông ấy bảo chị đã biết .
Emma vẫn còn hoang mang:
-       Ông Weston bảo với em ra sao?
-       Ông ấy đã nói ra tất cả, rằng Jane Fairfax và anh Frank Churchill sẽ cưới nhau, và rằng họ đã đính ước với nhau cả một thời gian dài. Thật là kỳ lạ!
Đúng là kỳ lạ, thái độ của Harriet rất là kỳ lạ đến nỗi Emma không biết phải hiểu ra sao. Dáng vẻ của Harriet hoàn toàn khác với ức đoán: dường như không bị kích động hoặc thất vọng, hoặc có nỗi quan ngại đặc biệt. Emma nhìn cô bé mà không biết phải nói gì.
Harriet thốt lên:
-        Chị có nghĩ rằng anh ấy yêu Jane không? Có lẽ chị đã nghĩ. Chính chị - cô bé đỏ mặt – có thể nhìn thấu tâm can bất kỳ ai, nhưng người khác ….
Emma nói:
-       Chị đã bắt đầu nghi ngờ về tài năng này. Harriet, em có thể nghiêm túc hỏi liệu chị có nghĩ anh ấy yêu một người con gái khác đúng vào lúc mà chị khích lệ em – một cách tế nhị nếu không phải là công khai – cởi mở tình cảm của em, có phải thế không? Chị không hề có ý tưởng là anh Frank Churchill để ý đến Jane Fairfax. Nếu chị nghĩ thế, chị hẳn đã cảnh báo em.
Harriet đỏ ửng mặt, tỏ vẻ kinh ngạc:
-        Em! Tại sao chị cảnh báo cho em? Chị không nên cho là em quan tâm đến anh Frank Churchill.
Emma mỉm cười:
-        Chị vui khi nghe em nói một cách quả quyết. Nhưng em không phủ nhận là có lúc – cách nay không lâu – em khiến cho chị hiểu lầm là em quan tâm đến anh ấy, đúng không ?
-       Anh ấy! không hề, không bao giờ! chị Woodhouse thân yêu, làm thế nào chị có thể nhầm lẫn về em như thế?
Emma suy nghĩ một lúc, rồi thốt lên:
-        Harriet! Em có ý gì? Trời đất! em nghĩ gì vậy? Em lầm rồi! liệu chị có…
Cô không thể nói thêm lời nào. Cô ngồi xuống, trông chờ cho đến khi Harriet trả lời.
Quay lưng về phía cô từ khoảng cách khá xa, phải một lúc Harriet mới cất tiếng, trong nỗi kích động ngang bằng với Emma:
-       Đáng lẽ em không nên nghĩ chị có thể hiểu lầm em! Em biết cả hai chúng ta đã đồng ý không nên nói ra tên anh ấy, nhưng xét qua anh ấy có địa vị cao hơn mọi người, em không nghĩ đấy là ai khác. Đúng đấy là anh Frank Churchill! Em biết thân phận mình nên không bao giờ dám mơ tưởng đến anh Frank Churchill. Thật lạ lùng là chị đã nhầm lẫn như thế! Dù tin rằng chị đã hoàn toàn chấp nhận và có ý khích lệ em, nhưng em cho đó là đường đột nếu mình nghĩ đến anh ấy. Lúc đầu, nếu chị không nói cho em rằng những chuyện tuyệt vời vẫn xảy ra, rằng đã có những cuộc hôn nhân còn chênh lệch hơn nữa – đấy là theo ngôn từ của chị - thì hẳn em đã không dám thả mình theo. Em nghĩ chuyện này không thành được. Nhưng chính chị, người luôn thân thiết với anh ấy …
Emma cố trấn tĩnh, thốt lên:
-       Harriet! Bây giờ hai chị em ta nên hiểu nhau, kẻo sẽ thêm nhầm lẫn về sau. Em đang nói đến …anh Knightley, phải không?
-       Đúng thế. Em không thể nghĩ đến ai khác , và em cứ ngỡ chị biết điều đó. Khi chúng ta nói về anh ấy thì rõ ràng là nói về người nào.
Emma bình tĩnh trở lại, nói:
-        Không hẳn. Theo tất cả những gì em vừa nói thì dường như liên quan đến một người khác. Chị hầu như tuổi nchắc em gọi đích danh anh Frank Churchill. Chị tin là ta đã nói đến việc anh Frank Churchill cứu em thoát khỏi nhóm người Bohemien.
-       Ôi chao! Chị Woodhouse, làm thế nào chị lại quên!
-       Em Harriet thân yêu! Chị nhớ rất rõ những gì chị nói lúc ấy. Chị đã bảo em rằng chị không lấy làm ngạc nhiên về chuyện tình cảm của em, rằng xét theo việc anh ấy đã cứu giúp em thì đấy là điều hoàn toàn tự nhiên. Và em đồng ý với chị, tỏ lộ lòng cảm kích về việc cứu giúp ấy, thậm chí còn nói em sẽ ghi nhớ mãi.
Harriet kêu lên:
-        Ôi trời ơi! Bây giờ em  mới biết chị đã có ý gì, nhưng lúc ấy em đang nghĩ đến một chuyện khác hẳn. Đó không phải là chuyện nhóm người Bohemien, không phải chuyện anh Frank Churchill. Không! – cô có vẻ hứng chí thêm một chút – Lúc đó em đang nghĩ đến một khoảnh khắc quý giá hơn : việc anh Knightley mời em khiêu vũ, khi anh Elton khước từ em và em không còn bạn nhảy nào khác. Đấy là hành động tử tế, là lòng nhân hậu và khoáng đạt, là nghĩa cử khiến em nghĩ vị thế anh cao cả hơn bất cứ ai khác trên đời.
Đến phiên Emma lên tiếng:
-       Trời đất! đó là một nhầm lẫn vô phúc nhất, đáng trách nhất. phải làm sao đây?
-       Ý chị nói nếu chị hiểu em thì đáng lẽ chị không nên khích lệ em lúc đó, phải không? Tuy nhiên, em không lâm vào tình trạng tệ hơn như khi người khác là anh ấy. Và bây giờ, có thể là…
Cô ngưng lại. Emma không thể trả lời.
Harriet tiếp :
-       Chị Woodhouse, em không ngạc nhiên khi chị cho là có khác  biệt lớn lao giữa hai người ,đối với em hoặc đối với ai khác. Chị hẳn nghĩ em hơn người khác gấp hàng triệu lần. Nhưng chị Woodhouse ạ, em mong rằng gải sử - ví dụ như – tuy chuyện này là lạ lùng…nhưng chị biết, đây là lời nói của chị: rằng những chuyện tuyệt vời vẫn xảy ra, rằng đã có những cuộc hôn nhân còn chênh lệch hơn so với anh Frank Churchill và em, vì thế có vẻ như chuyện này có thể đã xảy ra trước đây …Và nếu em may mắn… nếu anh Knightley thực sự …nếu anh ấy không màng đến sự chênh lệch, em mong, chị Woodhouse yêu dấu, xin chị đừng chống đối mà gây ra khó khăn. Nhưng em biết chị tốt đối với em.
Harriet đang đứng kế bên một khung cửa sổ. Emma quay lại nhìn cô bé với ánh mắt kinh ngạc và vội nói:
-       Em có nghĩ rằng anh ấy đáp lại tình cảm của em không?
Harriet đáp một cách khiêm tốn nhưng không có vẻ e ngại:
-       Có. Em hầu như chắc chắn anh ấy có đáp lại.
Emma lập tức đảo mắt qua hướng khác. Trong vài phút cô ngồi im lặng suy nghĩ. Vài phút đủ cho cô dò xét con tim mình. Một đầu óc như cô, khi đã mở ra một hướng ức đoán mới thì làm việc rất nhanh. Cô xem xét, cô nhìn nhận, cô tin cả sự thật. Tại sao Harriet yêu anh Knightley thay vì anh Frank Churchill thì tệ hại hơn? Có gì là không ổn nếu Harriet có một niềm hy vọng khác? Như mũi tên bắn, đầu óc cô phóng nhanh đến mục tiêu là anh Knightley phải cưới chính cô cửa không ai khác!
Cũng như con tim của cô , sau vài phút cách hành xử của cô hiển hiện ra trong tâm tưởng cô. Cô nhìn thấy tất cả một cách rõ ràng hơn bao giờ. Cô quá sai trái thế nào ấy khi đóng kịch vì giúp Harriet! Cách hành xử của cô đã quá khinh suất làm sao, quá thô lỗ làm sao, quá vô cảm làm sao! cô cảm thấy choáng váng và sẵn sàng tự trách móc mình bằng mọi lời lẽ thậm tệ nhất. Cô đã bị dẫn dắt mù quáng thế nào ấy, điên rồ thế nào ấy! tu ynhiên, dù cho mọi lầm lỗi cô vẫn còn chút tự trọng, muốn duy trì vẻ bề ngoài đúng mực, tỏ ra công tâm đối với Harriet – không cần thương cảm một cô gái đã tin anh Knightley yêu mình – nhưng tính công tâm đòi hỏi cô không nên vì khổ sở mà tỏ ra lạnh lùng.
Thế là Emma quyết định ngồi xuống và chịu đựng thêm bằng cách tỏ ra bình tĩnh, hiền hoà bên ngoài. Vì mình, Emma muốn tìm hiểu thêm chính xác về những kỳ vọng của Harriet, để biết cô bé đã không làm gì để phụ lòng cô hoặc khiến cho cô xem thường, dù luôn bị dẫn dắt sai lạc. Khởi phát từ suy tư này và cố gắng trấn áp xúc cảm, Emma quay lại nhìn Harriet, rồi với giọng nói thân mật hơn, khởi động lại cuộc chuyện trò. Câu chuyện về Jane Faifax bị chìm lấp, cả hai cô gái chỉ nói về anh Knightley và về hai người.
Đang miên man trong ý nghĩ vui sướng, chỉ đợi được mờii gọi bởi một người bạn như cô Woodhouse, bằng giọng nói run run hào hứng  Harriet kể lại căn nguyên niềm hy vọng của mình. Cũng run run khi hỏi han Emma giấu giếm nỗi xúc động giỏi hơn Harriet, nhưng vẫn xúc động ngang bằng. Emma nói không vấp váp lắm nhưng đầu óc bị xáo trộn với những chuyển biến nội tại, với những nỗi e ngại chuyện không thành, với cảm nghĩ lao xao chợt thoắt chợt hiện. Cô lắng nghe mà tự trấn áp cõi lòng, ngoài mặt vẫn tỏ ra kiên nhẫn. Những lời tự thuật không được sắp xếp có thứ tự, ý nghĩ không khúc chiết nhưng đủ khiến cho tinh thần Emma chùng xuống, đặc biệt khi đối chiếu với những tình huống mà cô nhớ lại, khi anh Knightley có những nhận xét tốt về Harriet.
Harriet đã nhận ra anh thay đổi thái độ từ khi hai người khiêu vũ với nhau. Lúc đó, Emma biết anh đã có thiện cảm hơn với Harriet. Từ buổi tối đó, hoặc ít nhất từ lúc cô Woodhouse khích lệ Harriet nên nghĩ đến anh, Harriet bắt đầu nhận ra anh thích trò chuyện với mình nhiều hơn lúc trước, rằng thái độ của anh đã thay đổi; tử tế hơn và dễ mến hơn!
Những lúc gần đây, cô càng cảm nhận thêm về anh như thế .khi cả bọn đi với nhau, anh thường đi bên cô, và nói chuyện thật có duyên! Có vẻ như anh muốn tìm hiểu cô hơn, Emma biết đúng là thế, cô đã nhận ra sự thay đổi theo cùng chiều hướng. Harriet lặp đi lặp lại những lời tán đồng và khen ngợi anh, còn Emma nhận ra anh cũng có thái độ như thế đối với Harriet. Anh đã khen Harriet là không kiểu cách hay màu mè, là có tính tình đơn giản, trung thực, rộng lượng, Emma đã biết anh nhìn ra nhiều phẩm chất nơi Harriet, hơn một lần anh đã nói với Emma như thế.
Còn nhiều điều mà Harriet mãi khắc ghi trong ký ức, nhiều cử chỉ chăm sóc nhỏ nhặt, một tia nhìn, một lời nói, việc dời chỗ ngồi từ chiếc ghế này đến chiếc ghế khác, một câu khen ngợi với ẩn ý, một câu nói gián tiếp về sở thích – mà Emma không hề nhận ra chỉ vì không nghi ngờ gì cả.  những tình huống có thể mất cả nửa giờ mới kể hết, cộng thêm những chứng cứ mà Harriet phát hiện, thì Emma đều không nhận ra. Nhưng có hai chuyện gần đây, cho thấy hứa hẹn nhất đối với Harriet, mà Emma biết qua phần nào.
Chuyện thứ nhất là khi anh và Harriet cùng nhau đi trước những người khác ở Donwell rồi một lúc sau Emma mới đi đến. Anh đã có chủ ý – Harriet tin là thế - tách cô ra khỏi cả nhóm. Lúc đầu, anh nói với cô theo cách  đặc biệt hơn là những lần trước, đúng là rất đặc biệt (Harriet đỏ bừng mặt khi kể đến đây) áng chừng anh muốn hỏi cô đã có tình cảm với ai chưa. Nhưng ngay khi Emma đi đến, anh vội đổi đề tài, bắt đầu nói về việc trồng tỉa.
Chuyện thứ hai là sau khi anh đã ngồi chuyện trò với Harriet trước khi Emma đến, chính vào buổi sáng cuối cùng của anh ở Hartfield. Khi mới đến, anh nói chỉ có thể nán lại năm phút, nhưng anh đã ngồi cả nửa tiếng đồng hồ. Anh nói với Harriet rằng tuy phải đi London, anh không hề muốn ra khỏi nhà chút nào. Trong ý nghĩ của Emma, anh đã bầy tỏ tình ý với Harriet rõ ràng hơn là với cô. Việc anh bộc lộ chuyện riêng tư như thế khiến cho Emma cảm thấy đau buốt.
Về tình huống thứ nhất, sau chút suy nghĩ Emma đặt câu hỏi:
-        Có đúng anh như thế không? Có thể nào khi hỏi han về chuyện tình cảm của em, anh ấy muốn nói đến anh Martin?
Nhưng Harriet sôi nổi bác bỏ:
-       Anh Martin! Không đâu! Không có ý gì nói đến anh Martin. Bây giờ em hiểu phải làm gì tốt hơn là quan tâm đến anh Martin, hoặc bị nghi ngờ về việc ấy.
Sau khi Harriet đã trình ra bằng cớ, cô bé hỏi chị Woodhouse thân yêu của cô liệu mình có cơ sở vững chắc để nuôi hy vọng hay không. Cô bé nói:
-        Đáng lẽ lúc đầu nếu không có chị, em đã không cho là mình có hy vọng. Chị đã bảo em hãy quan sát kỹ anh ấy, hãy để thái độ của anh ấy dẫn dắt tình cảm của em, và em đã làm như thế. Nhưng bây giờ em nghĩ rằng em xứng đáng với anh ấy, và rằng nếu anh ấy chọn em thì không còn chuyện nào tuyệt vời hơn.
Cảm nghĩ cay đắng do lời nói ấy gây ra – nhiều cảm nghĩ cay đắng – khiến Emma thấy cần phải gắng gượng trả lời.
-       Harriet, chị chỉ muốn nói rằng anh Knightley không cố tình bày tỏ quá mức tình cảm của anh ấy đối với cô gái nào.
Harriet vô cùng cảm phục chị bạn mình đã cho câu trả lời thoả đáng như thế. Còn Emma, nhờ tiếng bước chân của ông bố, cô được cứu thoát khỏi sự hành xác và những lời nói phấn khích và trìu mến của Harriet. Ông bố đang đi đến từ hành lang. Harriet đang trong trạng thái sôi nổi nên không trông thấy ông. Emma nghĩ "cô bé không thể tự chủ được. Ông bố sẽ lo lắng. Cô ta nên ra về". Được Emma thúc đẩy, Harriet đi ra qua một cánh cửa khác. Khi cô bé vừa đi khuất, Emma vụt nghĩ "Ôi trời ! đáng lẽ mình không nên bao giờ gặp cô ta!"
Tâm tư Emma luôn bận rộn suốt ngày ấy và đêm hôm sau. Cô hoang mang vì những sự việc ập đến mình chỉ trong vài tiếng đồng hồ. Mỗi khoảnh khắc đều mang đến một nỗi ngạc nhiên mới, và mỗi lần đều khiến cho cô nhục nhã. Làm thế nào hiểu được tất cả! làm thế nào hiểu được những sự dối trá cô đã gây ra cho chính mình, đã sống mà cứ dối lòng mình! Những ngớ ngẩn, những mù quáng trong trí óc và con tim của chính cô ! cô hết ngồi thừ ra rồi đi qua đi lại, đi vòng quanh phòng, đi vòng quanh vườn cây. Ở mỗi nơi, ở mỗi động tác cô đều nhận ra mình đã hành động quá yếu đuối, đã bị người khác áp đặt theo cách mất thể diện, và mình tự ắp đặt lấy mình theo cách càng mất thể diện hơn. Cô cảm thấy khốn khổ và có lẽ sẽ càng khốn khổ hơn.
Việc phải làmdti là dọ hỏi chính con tim của cô , dọ hỏi toàn diện. Cô bỏ qua tất cả thời giờ nhàn rỗi dànhcho ông bố.
Anh Knightley đã trở nên thân thương đối với cô từ bao giờ? Ảnh hưởng của anh bắt đầu khi nào? Vào thời điểm nào anh chiếm được chỗ đứng trong tình cảm của cô mà có thời gian ngắn ngủi Frank Churchill đã chiếm? Cô nhìn lại các sự kiện, cô so sánh hai người, từ lúc cô quen  biết với Frank. Cô thấy rằng lúc nào cô cũng xem anh Knightley có vị thế cao hơn rõ rệt, hoặc xem tình ý của anh đối với cô là đáng trân trọng hơn. Cô thấy rằng khi dối lòng, khi tưởng tượng hoặc khi làm điều trái ngược, cô hoàn toàn sống trong ảo tưởng, hoàn toàn không hiểu biết gì về con tim mình, và tóm lại, cô đã không bao giờ thực sự màng đến Frank Churchill chút nào cả!
Đấy là kết luận sau đợt suy ngẫm đầu tiên. Đấy là điều cô khẳng định về chính mình sau đợt hỏi han đầu tiên, mà không phải mất thời gian lâu. Cô cảm thấy phẫn nộ trong đau buồn, xấu hổ với mọi ý tình ngoại trừ ý tìn hoặc đã nhận ra: ý tình đối với anh Knightley. Mọi điều khác trong đầu óc cô đều là đáng ghét.
Với tính phù phiếm không thể chịu nổi, cô đã tin vào bí mật về tình cảm của mọi người, với lòng kiêu ngạo không thể tha thứ được, cô đã đứng ra thu xếp số phận của mọi người. Cô nhầm lẫn một cách toàn diện và không làm được việc gì cho xong, bởi vì cô chỉ làm rách việc. Cô đã gây đau khổ cho Harriet, cho chính mình, và cô e cho cả anh Knightley. Nếu mối quan hệ chênh lệch nhất ấy trở thành hiện thực, cô phải chịu chê trách vì đã tạo ra bước khởi đầu. Nếu anh có yêu cô bé thì đấy là do ý thức của Harriet, còn nếu không yêu thì anh chỉ biết đến sự điên rồ của cô.
Anh Knightley và Harriet Smith! Đấy là cuộc hôn nhân kỳ lạ nhất. So với hai người, cuộc tình giữa Frank Churchill và Jane Faifax trở nên quá bình thường, nhàm chán, nhạt nhoà, không tạo ngạc nhiên, không có sự chênh lệch, không đáng nói hoặc đáng nghĩ đến.
Anh Knightley và Harriet Smith! Đấy là sự thăng hoa về phía cô ta! Đấy là sự tuột dốc về phía anh! Emma kinh hãi khi xét qua làm thế nào mối quan hệ dìm anh xuống trong ý nghĩ của mọi người, khi mường tượng đến những nụ cười, những cái nhếch mép, những chuyện cười cợt về anh, nỗi tủi nhục của người em, hàng nghìn chuyện bất lợi cho chính anh. Liệu có thể như thế được không ? Không, không được. Tuy vậy, đấy là những điều khả dĩ, rất có thể xảy ra. Đấy có phải là trường hợp đầu tiên mà một người đàn ông với khả năng thượng thặng lại bị những mãnh lực ở vị thế thấp cuốn hút? Đấy có phải là điều mới lạ cho một người – có lẽ quá bận bịu nên không thể kiếm tìm – trở thành món quà quý giá của một thiếu nữ chủ động tìm kiếm đến anh? Đấy có phải là điều mới lạ trên thế gian khi chuyện bất bình đẳng, thiếu nhất quán, không phù hợp – hoặc là do cơ may và hoàn cảnh (như tình huống thứ hai) – laị lèo lái số phận con người?
Than Ôi, phải chi cô đừng mang Harriet ra làm đối tượng! phải chi cứ để mặc Harriet ở nơi chốn của cô bé, ở những nơi chốn khác mà nah đã nói thích hợp với cô bé hơn, khi đó, mọi chuyện sẽ yên ổn, sẽ không có hậu quả tệ hại gì.
Làm thế nào Harriet đường đột có ý nghĩ trèo cao đến anh Knightley! Làm thế nào cô bé dám tưởng tượng ra mình được người đàn ông như thế chọn lựa! nhưng so với trước đây, Harriet đã kém khiếm tốn hơn, kém cân nhắc hơn. Dường như cô bé không nhận ra vị thế thấp kém của mình về tri thức hoặc về vật chất. Lúc trước Harriet có ý thức là anh Elton sẽ hạ mình mà cưới cô, bây giờ cô bé không còn ý thức đó về anh Knightley , như thể hai bên ngang nhau. Emma nghĩ: hỡi ôi, có phải đấy là do mình gây ra không? Không phải là cô thì ai đã cố nhồi nhét vào tư tưởng của Harriet? Không phải là cô thì ai đã dạy bảo cho cô bé phải tự nâng cao bản thân? Nếu Harriet từ khiêm tốn trở thành phù phiếm thì cũng do cô mà thôi.

connhenxanh

Chương 12

Đến bây giờ, khi sắp bị mất mát, Emma mới nhận ra hạnh phúc của cô tuỳ thuộc trước nhất nơi anh Knightley, trước nhất nơi mối quan tâm và tình thương mến. Cô đã tự mãn mà không nghĩ ra điều này, và chỉ khi sợ bị mất mát cô mới thấy điều này là quan trọng đến thế nào. Từ lâu, rất lâu, cô thấy mình là người đứng hàng thứ nhất, vì anh không có mối quan hệ với người con gái nào khác mà chỉ có Isabella và cô, và cô biết anh đã thương mến và kính trọng Isabella như thế nào. Chính cô là người đứng hàng thứ nhất đối với anh trong nhiều năm qua. Cô đã tỏ ra không xứng đáng với vị thế ấy. Cô quá thờ ơ hoặc ngang bướng, xem thường lời khuyên bảo của anh, thậm chí còn cố tình chống đối anh, vô cảm với phẩm giá của anh, tranh cãi với anh chỉ vì anh không chấp nậhn khi cô đánh giá một cách lầm lạc và xấc láo về chính bản thân cô. Tuy nhiên, qua mối liên hệ gia đình và đầu óc ưu việt anh vẫn thương yêu cô, nhìn cô lớn lên với nhiệt tâm muốn giúp cô cải thiện bản thân, thiết tha muốn thấy cô làm đúng, mà không có ai chia sẻ với anh. Dù cho mọi lỗi lầm của cô, cô tự biết anh xem mình là người thân thương, liệu cô có nên nói là thân thương nhất? Tuy nhiên, khi có những biểu hiện cho niềm hy vọng tiếp theo sau, thì cô lại không nắm bắt.
Harriet Smith có thể nghĩ mình vẫn xứng đáng chiếm được tình yêu lạ lùng, độc tôn và nồng nàn từ anh Knightley. Emma thì không thể nghĩ như vậy. Cô không thể tự mãn mà cho là anh yêu cô một cách mù quáng. Gần đây, cô thấy anh tỏ ra công tâm như thế nào.  Anh bị sốc như thế nào vì hành vi của cô đối với chị Bates! Anh nói thẳng thừng ra sao, mạnh mẽ ra sao về việc này! không quá mạnh mẽ để gây xúc phạm, nhưng đủ mạnh để thể hiện lòng chính trực và thiện ý. Cô đã không có hy vọng, không có gì xứng đáng để mà hy vọng, rằng anh yêu cô. Nhưng bây giờ, có hy vọng (khi ít, khi nhiều) là Harriet có thể tự lừa dối khi lượng định quá nhiều tình yêu của anh dành cho cô bé.
Vì anh mà cô mong mỏi – không mong gì cho mình, chỉ mong anh sống độc thân suốt đời. Mong chi anh vẫn là anh Knightley đối với cô và bố cô, vẫn là anh Knightley cho tất cả thế gian. Mong cho Donwell và Hartfield không bị mất mối quan hệ bằng hữu quý giá và tin cậy lẫn nhau, rồi tâm hồn cô sẽ được an bình. Cô không mong hôn nhân, vì như thế không phù hợp với tình thương của cô đối với ông bố. Không gì có thể tách rời cô khỏi ông bố. Cô sẽ không kết hôn cho dù được anh Knightley ngỏ lời.
Do ý muốn mãnh liệt của cô mà Harriet có thể bị thất vọng. Emma hy vọng khi gặp lại cô bé, ít nhất cô có thể lượng định xem ý muốn của mình có cơ may gì không. Từ lúc này, cô sẽ quan sát họ một cách sít sao. Dù trước giờ cô vẫn hiểu lầm người mà mình quan sát, cô không biết liệu phải thú nhận rằng mình đã mù qúang đến thế nào. Anh ấy sẽ trở về bất kỳ ngày nào. Rồi cô sẽ quan sát anh – một việc kinh khiếp khi những ý nghĩ của cô chỉ dồn về một hướng. Trong lúc ấy, cô sẽ không gặp Harriet. Sẽ chẳng có ích gì cho hai người khi nói thêm về vụ việc. Cô quyết chí không để mình bị thuyết phục trong khi còn có nghi vấn, nhưng cô vẫn không có khả năng chống lại sự tự tin của Harriet. Có nói thêm chỉ gây bứt rứt.
Vì thế với ngôn từ dịu dàng nhưng cả quyết, Emma biên thư báo cho Harriet biết trong thời gian này cô bé không thể đến Hartfield, nên tránh bàn luận thêm về chủ đề ấy, và mong rằng nếu trong vòng vài ngày tới hai người gặp nhau với sự hiện diện của người khác – cô không muốn hai người gặp nhau riêng rẽ - thì phải làm ra vẻ như họ đã quên những gì trao đổi với nhau ngày nọ. Harriet chấp thuận.
Khi việc này vừa được thu xếp xong, một người khác giúp tâm tư Emma thoát ra khỏi những ý nghĩ đã vương vấn khi cô đi ngủ hoặc thức trong hai mươi bốn giờ qua. Chị Weston đến thăm con dâu hụt của chị để kể mọi chi tiết của một cuộc trao đổi.
Ông Weston đã đi cùng chị đến nhà bà Bates, rồi chị thuyết phục Fairfax cùng đi với mình ra hít thở không khí ngoài trời. Chị Weston trở về tường thuật vụ việc một cách hài lòng, nói năng trong thời gian dài hơn mười lăm phút chị ngồi trong nhà bà Bates.
Emma cảm thấy hiếu kỳ một chút, và cố tiếp thu thông tin trong khi chị bạn tường thuật. Chị Weston đã bị kích động tinh thần nên lúc đầu không muốn đi thăm mà chỉ muốn biên thư cho cô Faifax rồi sẽ đi thăm ít lâu sau. Chị nghĩ nếu đi thăm thì tin tức cuộc hôn ước sẽ bị lộ, ngược lại với ý muốn của ông Churchill. Nhưng ông Weston thì nghĩ khác , ông vô cùng nôn nóng muốn cho thấy mình chấp nhận cô Fairfax cùng gia đình cô và không nghĩ ai sẽ biết tin, và nếu có biết thì chẳng hề hấn gì, vì ông nhận xét "những chuyện như thế luôn được lan truyền".
Emma mỉm cười, cho là ông Weston có lýdo chính đáng để nói thế.
Tóm lại, hai vợ chồng đã cùng đi, và nhận ra cô gái đang vô cùng u buồn và bối rối . Cô hầu như không thể thốt nên lời, tất cả dáng vẻ và động thái đều cho thấy cô đang đau khổ từ ý thức về việc mình đã làm. Tuy nhiên, vẻ mãn nguyện trầm lặng, chân thành của bà cụ cùng với nỗi sướng thoả rộn ràng của con gái bà – quá vui nên không thể nói nhiều như lệ thường – tạo nên một khung cảnh phấn khởi nhưng trìu mến. Cả hai mẹ con đều tỏ ra đáng kính trong niềm hạnh phúc của họ, không vụ lợi trong mọi cảm nghĩ, quan tâm hết mực đến Jane, hết mực đến mọi người nhưng không quan tâm đến bản thân mình, đến nỗi ai cũng có cảm nghĩ nhân hậu về họ.
Thấy cô Faifax đau yếu, chị Weston khuyên cô nên đi ra ngoài hít thở khí trời. Lúc đầu cô từ chối, nhưng khi được nài ép thêm, cô nghe theo. Khi hai người đi bên nhau, bằng sự khích lệ nhẹ nhàng, cô Fairfax bớt bối rối , trò chuyện thân tình hơn về chuyện quan trọng kia. Cô tỏ lời xin lỗi vì sự im lặng có vẻ như vô tâm lúc đầu, nói mình luôn lấy làm biết ơn đối với vợ chồng Weston. Hai người trao đổi với nhau nhiều về cuộc sống hiện tại và về tình hình tương lai trong cuộc đính ước. Chị Weston tin rằng cuộc trao đổi này giúp cho Jane được nhẹ nhõm rất nhiều, tỏ ra cởi mở về mọi việc đã chất chứa bấy lâu trong tâm tư. Chị rất hài lòng với tất cả những gì Jane thổ lộ.
Chị Weston kể tiếp:
-       Cô ấy sôi nổi kể về nỗi khổ tâm đã trải qua trong nhiều tháng giấu giếm việc đính ước. Cô nói "Từ khi đính ước, em không dám nói là đã có khoảnh khắc hạnh phúc, nhưng có thể nói rằng , không hề trải qua một giờ yên tĩnh nào". Emma ạ, cô ấy nói mà đôi môi run run khiến cho chị cảm động tận đáy lòng.
Emma nói:
-       Cô gái tội nghiệp! thế thì cô ấy cho là mình sai vì đã giấu giếm vụ hôn ước, phải không?
-       Sai! Chị nghĩ cô ấy tự trách mình nhiều hơn là người khác trách cứ cô ấy. Cô ấy nói "Hậu quả là em luôn cảm thấy dằn vặt, mà đúng là phải thế. Nhưng sau tất cả sự trừng phạt mà việc làm sai trái mang lại, đấy vẫn còn là sai trái. Đau khổ không giúp chuộc lại lỗi lầm. Em vẫn cho là mình đángtrách. Em đã hành động nguợc lại ý thức về điều phải. Lương tâm em nói diễn biến may mắn và lòng tử tế mà em đang nhận được không phải là điều đương nhiên." Cô ấy còn thêm "Xin bà đừng nghĩ rằng em được giáo dục kém cỏi. Xin đừng nhận xét xấu về phép tắc hoặc sự giáo dục của những người đã nuôi nấng em. Lỗi lầm là hoàn toàn do em gây ra. Xin bà hãy tin rằng dù có nói bao nhiêu lời biện hộ, em vẫn e ngại khi thông báo cho Đại tá Campbell về tin này”.
Emma lại nói:
-       Cô gái tội nghiệp! thế thì em nghĩ cô ấy rất yêu Frank. Chỉ là do tình yêu mà cô ấy bị dẫn dắt đến chỗ đính ước. Tình yêu hẳn đã làm lu mờ phán xét của cô .
-       Vâng, chị tin cô ấy yêu thương sâu đậm.
Emma thở dài:
-       Em e rằng mình đã thường làm cho cô ấy không được vui.
-       Em yêu quý, về phần em chỉ là do vô tình thôi. Nhưng có lẽ cô ấy phần nào nghĩ thế, khi nói bóng gió đến những chuyện hiểu lầm mà Frank đã ám chỉ lúc trước . Cô ấy nói hậu quả tất nhiên của hành động đó là tự cảm thấy mình không đúng lý. Ý thức của việc làm sai trái đã khiến cho cô ấy cứ khắc khoải, đến mức Frank không thể chịu nổi. Cô ấy nói “Em đã không xét đến tâm tính và tinh thần của anh ấy – tinh thần sảng khoái, vui vẻ, thích vui đùa – luôn khiến cho em lấy làm mê mẩn như những ngày đầu". Rồi cô ấy nói đến em và về lòng tử tế của em đã thể hiện trong khi cô đau yếu, và nhờ chị chuyển lời cám ơn em khi có dịp, nói là cô ấy không thể nào cảm ơn em cho đủ đối với những lời chúc và những việc em giúp đỡ. Cô ấy biết rõ rằng em chưa bao giờ được ghi ơn một  cách đúng mức.
Emma nói một cách nghiêm trang:
-       Cô ấy đáng được hưởng hạnh phúc cho dù có một ít khuyết điểm trong ý thức của mình. Nếu em không biết bây giờ cô ấy được hạnh phúc thì em không thể nhận lời cảm ơn, bởi vì, chị Weston ạ, giá như kể ra được những chuyện xấu và tốt em đã làm cho cô Fairfax!
Rồi Emma trấn tĩnh lại, vui vẻ nói:
-       Nhưng ta nên quên mọi chuyện ấy đi. Chị đã tốt bụng mà kể cho em nghe những điều thú vị ấy, cho thấy cô ấy là người rất tốt, em tin thế. Em mong cô ấy được hạnh phúc nhiều. Điều hợp lý là anh ấy có điều kiện vật chất, còn cô ấy có mọi phẩm giá.
Lời kết luận khiến cho chị Weston không thể giữ im lặng. Chị nghĩ tốt về Frank theo mọi khía cạnh, và, hơn thế nữa, chị rất thương mến anh. Vì thế, chị sôi nổi biện luận cho anh. Chị bàn nhiều về những nguyên nhân và cũng nói nhiều về tình thương mến của mình. Chị mê mải thuyết phục Emma rồi lan man đến Brunswick Square hoặc Donwell, đến nỗi Emma không thể lắng tai theo dõi. Khi chị Weston kết thúc bằng câu "Chúng ta chưa nói đến bức thư mà vợ chồng chị đang sốt ruột trông đợi, nhưng chị nghĩ sẽ chóng nhận  được”, chị phải ngưng lại chờ Emma trả lời, nhưng Emma chỉ trả lời vẩn vơ trước khi nhớ ra đấy là bức thư nào.
Khi giã từ, chị Weston hỏi:
-       Emma của chị, em vẫn khoẻ chứ?
-       À , hoàn toàn khOẺ, em lúc nào cũng khoẻ, chị biết mà, chị nhớ kể cho em nghe về bức thư càng sớm càng tốt .
Câu chuyện của chị Weston làm cho Emma quý trọng và thông cảm cô Fairfax thêm, và nghĩ mình trước đây đã thiếu công tâm. Emma lấy làm tiếc đã không tìm cách thân quen với Jane hơn, và xấu hổ vì đã có đôi lần đố kỵ với Jane. Nếu cô nghe theo những lời khuyên của anh Knightley là nên quan tâm đến cô Fairfax, nếu cô chọn Jane thay vì Harriet Smith làm người bâu bạn thì hẳn bây giờ cô đã không phải chịu đau xót. Một người có những yếu tố tốt về dòng dõi, năng khiếu và nền giáo dục, còn người kia có gì? Ngay cả nếu cô và Jane không bao giờ là bạn thân thiết với nhau, nếu cô không bao giờ được biết về chuyện quan trọng được giữ kín ấy, nhưng nếu hiểu rõ Jane thì cô hẳn đã không có những mối nghi ngờ đáng ghét về tình yêu bất chính với anh Dixon. Không những đã tạo dựng và vương vấn một cách điên rồ, cô còn phát tán ý tưởng ấy khiến cho Jane phải đau khổ do tính nhạy cảm, chỉ vì Frank Churchill nhẹ dạ hoặc khinh suất. Trong số những người gây đau khổ cho Jane, Emma e rằng mình là người tệ hại nhất. Cô hẳn đã trở thành một kẻ thù truyền kiếp. Mỗi khi ba người đi chung với nhau, cô cứ làm xáo trộn sự an bình của Jane Fairfax, và có lẽ ở Box Hill, cô đã khiến cho Jane Fairfax đau khổ đến mức không thể chịu đựng được nữa .
Buổi tối ở Hartfield kéo dài trong u uẩn. Thời tiết còn làm cho bầu không khí nặng nề hơn. Một cơn mưa giông có thể bắt đầu, nhìn ra quang cảnh tháng bảy chỉ có cây cối đang bị vùi dập trong trận gió.
Thời tiết ảnh hưởng đến ông Woodhouse, và ông chỉ được thoải mái phần nào nhờ sự chăm sóc tận tâm của cô con gái, với nỗ lực mà trước đây cô chưa từng phải khó nhọc đến thế. Cô hồi tưởng buổi tối đầu tiên chỉ có hai bố con ngồi đối diện, sau hôn lễ của chị West6on, rồi lúc ấy anh Knightley đi đến, giúp xoá tan u buồn. Hỡi ôi! Bây giờ có lẽ Hartfield không còn đủ sức hấp dẫn những chuyến thăm viếng như thế nữa. Ban đầu, cô đã sai lầm khi nghĩ đến một mùa đông cô quạnh, nhưng rốt cuộc không có người nào xa lánh gia đình cô, không có niềm vui nào bị mất. Nhưng cô e  bây giờ đã có dấu hiệu báo trước đúng sự thật. Viễn cảnh phơi bày trước mắt cô là mối đe doạ hẳn hoi mà cô không thể bỏ qua – viễn cảnh hoàn toàn đen tối. Nó có thể xảy ra trong số bằng hữu của cô , Hartfield có thể bị bỏ phế.
Đứa trẻ sinh ra ở Randalls sẽ chiếm hết tình thương của họ và không còn gì cho cô, cả tâm tư và thời gian của chị Weston sẽ bận bịu cho đứa trẻ ấy. Gia đình cô sẽ mất chị, và có lẽ mất cả chồng chị nữa. Frank Churchill sẽ không quay lại với gia đình cô nữa, còn cô Fairfax sẽ không thuộc về Highbury nữa. Họ sẽ cưới nhau rồi ổn định cuộc sống ở Enscombe hoặc gần Enscombe. Những gì tốt đẹp sẽ ra đi, và nếu trong số mất mát có thêm sự mất mát Donwell thì còn lại gì? Anh Knightley sẽ không còn đi đến đây tìm sự thoải mái vào buổi tối! không còn muốn đi bộ vào bất cứ giờ giấc nào như thể sẵn sang hoán đổi nhà anh cho nhà gia đình cô! Làm thế nào chịu đựng được ? Nếu vì Harriet mà gia đình cô mất anh, nếu anh chọn Harriet làm người thân thiết nhất, người bạn, người vợ , thì tất cả chỉ do cô gây nên.
Khi đã đến nông nỗi này, cô nhất quyết sẽ nâng cao hạnh kiểm cô mình, với hy vọng là cho dù mỗi mùa đông sắp tới đều kém vui hơn lúc trước, cô sẽ trở nên đúng lý hơn, biết về mình rõ hơn, và giúp cho cô bớt tiếc nuối khi mỗi mùa đông đi qua.